زیرکوه، شهرستان
زیرکوه، شهرستان (County) Zirkuh
واقع در شمال شرقی استان خراسان جنوبی، به مرکزیت شهر حاجی‌آباد. در اوائل سال 1391ش بنابر مصوبۀ هیأت دولت در جلسۀ 5 آبان 1390ش، با انتزاع بخش زیرکوه و روستاها و مناطقی از شهرستان قائنات، تشکیل شده است. با وجود سابقۀ سکونت جوامع انسانی در این منطقه از دوره‌های پیش از تاریخ و کشف آثاری از آن دوره‌ها، شروع رونق آن را باید از زمان حضور پارتیان و قدرت‌گیری اشکانیان دانست. در دورۀ بعد (حکومت ساسانیان) و خاصه پس از اسلام تا اواخر دورۀ صفوی، سرتاسر آبادی‌های استان فعلی خراسان جنوبی و بخشی از خراسان رضوی ذیل ناحیه/ولایتِ تاریخی قهستان و در تابعیت آن بوده‌اند. برخی از آبادی‌های منطقۀ زیرکوه به دلایل مختلف (از جمله دروازۀ جادۀ مواصلاتی ایران با هند و چین بودن) در تمام دورۀ شکوه قهستان رونق فراوانی داشته‌اند و ذکر نام این آبادی‌ها در منابع تاریخی و وجود آثار تاریخی برجا مانده از آنها مؤید این مسأله است. از اواخر دورۀ صفویه با شکل‌گیری ولایت قائنات (که شامل گسترۀ خراسانی جنوبی کنونی بوده)، منطقۀ زیرکوه در محدودۀ آن قرار داشته. در دورۀ معاصر و با ایجاد استان خراسان زیرکوه یکی از دهستان‌های بخش قائن شهرستان بیرجند بود. در اواخر سال 1358ش با انتزاع بخش قائن از بیرجند، زیرکوه از توابع شهرستان قائنات شد. در سال 1383ش با تقسیم خراسان به سه استان، زیرکوه همچنان یکی از بخش‌های شهرستان قائنات در استان خراسان جنوبی بود. و نهایتاً، همچنان که در ابتدا ذکر شد، این بخش در ماه‌های آغازین سال 1391ش به شهرستان ارتقاء یافت.