تالش، شهرستان
| تالش، شهرستان | |
|---|---|
| کشور | پرونده:Flag of Iran.svg ایران |
| استان | گیلان |
| بخش | مرکزی، کرگان‌رود، اسالم، حویق و جوکندان |
| جمعیت | 200,649نفر (1395ش) |
| موقعیت | غرب شمالی استان گیلان |
| نوع اقلیم | در غرب معتدل تا سرد - در شرق معتدل نسبتاً گرم |
| تولیدات و صنایع مهم | صید ماهی و خاویار؛ تنباکو، کیوی، برنج، فندق، میوه‌های جنگلی (مانند تمشک و ازگیل)، گردو و گیلاس |
| نام لاتین | Talesh |
| شهر ها و آبادی های مهم | اسالم، لیسار، حویق، کیش‌دیبی، چلونَصْر، و خرجَگیل |
تالش، شهرستان (County) Talesh
شهرستانی در غرب شمالی استان گیلان، مشتمل بر بخش‌های مرکزی، کرگان‌رود، اسالم، حویق و جوکندان، با مرکزیت اداری شهر هشتپر. از شمال به شهرستان آستارا، از شرق به دریای خزر، از جنوب به شهرستان رضوان‌شهر و از غرب به استان اردبیل (شهرستان‌های خلخال، کوثر، اردبیل، و نمین) محدود است. کوه‌های تالش بخش غربی آن را فراگرفته و نوار ساحلی نسبتاً باریکی در شرق آن جای دارد. این شهرستان پوشیده از جنگل است و اقلیم آن در غرب معتدل تا سرد و در شرق معتدل نسبتاً گرم است و از پرباران‌ترین نواحی ایران محسوب می‌شود. رودخانه‌های حویق (هویق)، هره‌دشت، کرگان‌رود، رود ناو، لُمیر، شفارود و شاندرمن که همگی از کوه‌های تالش به‌سوی شرق روانند، شبکۀ زهاب‌های این شهرستان را تشکیل می‌دهند.
جمعیت شهرستان تالش 200,649نفر است (۱۳۸۵). مهم‌ترین آبادی‌های آن عبارتند از اسالم، لیسار، حویق، کیش‌دیبی، چلونَصْر، و خرجَگیل. راه ساحلی رشت به آستارا و اردبیل و نیز راه اسالم به خلخال و همچنین راه روستایی هشتپر به مریان و لیسار به سوبانان شبکۀ راه‌های ارتباطی این شهرستان را تشکیل می‌دهند. نام پیشین این شهرستان خمسۀ تالش بود. این شهرستان از پنج بلوک کرگان‌رود، اسالم، تالش‌دولاب، شاندرمن، و ماسال تشکیل می‌شود و تا ۱۳۲۵ش، مرکز آن شفارود خوانده می‌شد و بخشی از بخش‌های شهرستان اردبیل بود، سپس به شهرستان رشت پیوست و در ۱۳۲۲ش، به شهرستان تبدیل شد.
شغل مردم شهرستان کشاورزی و باغداری، دامپروری و صید ماهی و خاویار است. تالش مهم‌ترین تولیدکنندۀ تنباکو و کیوی در ایران است و خاویار آن صادر می‌شود. برنج، فندق، میوه‌های جنگلی (مانند تمشک و ازگیل)، گردو و گیلاس از دیگر محصولات عمدۀ این شهرستان است. مردم این شهرستان به زبان‌ها و گویش‌های تالشی، گیلکی و ترکی آذربایجانی سخن می‌گویند و ترکیبی از اکثریت شیعۀ دوازده‌امامی و اهل سنتند.