آیه
آیه
(در لغت به‌معنای نشانه، به‌ویژه نشانۀ وجودِ خداوند و قدرت او) اصطلاحی در علوم قرآنی به معنای هریک از اجزای سوره‌های قرآن که گاه از یک یا چند جمله و گاه از حروف مقطعه تشکیل شده است. به نظر بیشتر محققان، تعداد و آغاز و انجام آیه‌ها که برخی این کلمه را در اصل عبری نیز دانسته‌اند، توقیفی است. قرآن ۶۲۳۶ آیه بوده است. این کلمه به صورت مفرد ۸۴ بار و به صورت جمع (آیات) ۱۴۸ بار در قرآن آمده است. طولانی‌ترین آیۀ قرآن، آیۀ تدایُن و کوتاه‌ترین آیه، «والضحی» یا «والفجر» و در غیر فواتح سور «مُدْهامَّتان» (الرحمن، ۶۴) است. معانی فراوانی برای کاربرد این واژه در قرآن ذکر شده است مانند: ۱. معجزه (بقره ۲۱۱؛ یونس، ۲۰؛ رعد، ۳۸؛ نازعات، ۲۰)؛ ۲. نشان و علامت یا نماد (بقره، ۲۴۸؛ آل عمران، ۴۱؛ مریم، ۱۰)؛ ۳. شگفتی‌های آفرینش (آل عمران، ۱۹۰؛ روم، ۲۰ـ۲۵)؛ آیات قرآن برحسب تاریخ نزول به مکی و مدنی، صراحت و اجمال به محکم و متشابه، و حکم به ناسخ و منسوخ تقسیم و گاه به عنوانی خاص، مانند الکرسی، نور، اخوت، نامیده می‌شوند. همچنین قرائت بعضی آیات مستلزم سجدۀ واجب است. نخستین آیات نازل‌شده را بر پیامبر (ص) پنج آیۀ نخست سورۀ عَلَق دانسته‌اند. برخی هم آیۀ ۳ مائده و آیۀ ۱ نصر را آخرین آیه برشمرده‌اند.