ادیب سلطانی، میر شمس الدین (بروجرد ۱۳۱۰ش)

میرشمس‌الدین ادیب‌سلطانی;
زادروز	بروجرد 21 اردیبهشت ۱۳۱۰ش;
درگذشت	تهران 20 مهر 1402ش
ملیت	ایرانی
تحصیلات و محل تحصیل	دکتری طب، دانشگاه تهران
شغل و تخصص اصلی	مترجم، ویراستار و زبان‌شناس
شغل و تخصص های دیگر	ریاضی‌دان، پزشک و نقاش
آثار	ترجمه: سنجش خرد ناب از کانت (۱۳۶۲ش)؛ جستارهای فلسفی از برتراند راسل (۱۳۶۳ش)؛ رسالۀ منطقی‌ـ ‌فلسفی از ویتگنشتاین (۱۳۷۱ش)؛ ریچارد سوم از شکسپیر (۱۳۷۹ش)؛ منطق ارسطو (ارگانون) (۱۳۷۸ش) تألیف: کتاب راهنمای آماده‌ساختن کتاب (۱۳۶۵ش)؛ کتاب درآمدی بر چگونگی شیوۀ خط فارسی (۱۳۵۴ش)؛ پژوهشی در پیرامون مسئلۀ تصمیم در منطق (۱۳۷۳ش)
گروه مقاله	زبان‌شناسی

میرشمس‌الدین ادیب‌سلطانی (بروجرد 21 اردیبهشت ۱۳۱۰ش - تهران 20 مهر 1402ش) Mir Shamsuddin Adib-Soltani

مترجم، ویراستار، زبان‌شناس، ریاضی‌دان، پزشک، و نقاش ایرانی. فرزند زین‌العابدین، رئیس معارف و صنایع مستظرفۀ بروجرد، و بتول، شاعر متخلص به صبور. تحصیلات خود را تا پایان دورۀ متوسطه در تهران گذراند. تحصیل در رشتۀ حقوق را ناتمام رها کرد و پزشکی خواند، اما به سبب فعالیت‌های سیاسیِ چپ، پس از چندسال وقفه دانشنامۀ دکتری طب را از دانشگاه تهران دریافت کرد. در انجمن ایران و امریکا و چند مؤسسۀ فرهنگی دیگر زبان انگلیسی تدریس کرد. در ۱۳۴۲، با استفاده از بورس‌ تحصیلیِ دولت اتریش، به وین رفت و تحقیقات تخصصی خود را در زمینۀ پزشکی ادامه داد. در ۱۳۴۷ش به ایران بازگشت و در مؤسسۀ انتشارات فرانکلین مشغول به‌کار شد.

ادیب‌سلطانی در زمینه‌های متنوعی فعالیت کرده است: ۱. زبان‌شناسی، که به‌ویژه در مورد ریشه‌شناسی واژگان فارسی و شناخت و احیای وندهای زبان‌های باستان و میانۀ فارسی برای کمک به واژه‌سازی و برابرگزینی واژگان بیگانه فعالیت کرده است. نمونه‌هایی از این فعالیت در فصل راهنمای آماده ساختن کتاب و ترجمه‌های وی، ازجمله سنجش خرد ناب از کانت و منطق ارسطو آمده است؛ ۲. ترجمه، که حاصل آشنایی وی با زبان‌های متعددی چون انگلیسی، فرانسه، ایتالیایی، اسپانیایی، لاتین، یونانی، روسی، عبری، چینی، ارمنی است و همۀ ترجمه‌های وی از متن اصلی صورت گرفته است: سنجش خرد ناب از کانت (۱۳۶۲ش)؛ بنیادهای منطق نگریک از هیلبرت و ویلهلم آکرمان (۱۳۶۲ش)؛ جستارهای فلسفی از برتراند راسل (۱۳۶۳ش)؛ رسالۀ منطقی‌ـ ‌فلسفی از ویتگنشتاین (۱۳۷۱ش)؛ ریچارد سوم از شکسپیر (۱۳۷۹ش)؛ منطق ارسطو (ارگانون) (۱۳۷۸ش)؛ ۳. ویرایش، که در این زمینه کتاب راهنمای آماده‌ساختن کتاب (۱۳۶۵ش) مفصل‌ترین اثر در زمینۀ ویرایش است و کتاب درآمدی بر چگونگی شیوۀ خط فارسی (۱۳۵۴ش) در زمینۀ آشنایی با خط‌های کهن فارسی و رسم‌الخط امروزی و مجموعه‌ای از اطلاعات دربارۀ خط و املای فارسی است؛ ۴. منطق و ریاضی، که در این موضوع دو کتاب مهم پژوهشی در پیرامون مسئلۀ تصمیم در منطق (۱۳۷۳ش) و رسالۀ وین: بازنمود و سنجش مکتب فلسفی تحصل‌گروی منطقی یا آروین‌گروی منطقیِ حلقۀ وین (۱۳۵۹) قابل ذکرند؛ ۵. نقاشی، که شیوۀ او عمدتاً پرتره و غالباً با خودکار روی کاغذ یا رایانه است. نمایشگاهی از آثار وی در ۱۳۶۵ش برگزار شد.

میرشمس‌الدین ادیب‌سلطانی در بیمارستان ایرانمهر تهران درگذشت.