طلا در مس

(عنوان فرعی: در شعر و شاعری) مجموعه‌ای از نقدها و یادداشت‌های رضا_براهنی در حوزه‌ی ادبیات. این نقدها و یادداشت‌ها که اغلب طی سال‌های 1339 تا 1344 در نشریات ایران چاپ شده بودند نخستین بار در سال 1344 (بی‌جا- 244 صفحه) و برای بار دوم با مقالات و حجم بیش‌تری در سال 1347 (نشر کتاب زمان) به صورت کتاب منتشر شدند. براهنی در این کتاب پس از مقدمه‌ای که شامل مباحثی چون شعر: شعر و اشیاء؛ شکل ذهنی در شعر؛ الهام و کشف؛ تصویر چیست؟؛ خلاقیت، تجربه و مسئولیت شاعرانه؛ فردیت، کلیت و حقیقت جهانی در شعر؛ نوعی روح حماسی در مولوی؛ طلا در مس و مسئولیت و دید فلسفی و هنری می‌شود ضمن مقالاتی به نقد و بررسی اشعار شاعرانی چون نیما_یوشیج، فریدون_توللی، احمد_شاملو، نادر_نادرپور، مهدی اخوان‌ثالث، فروغ فرخزاد، سیاوش کسرایی، فریدون_مشیری، منوچهر_آتشی، م._آزاد، یدالله_رویایی، سیروس_آتابای، محمدعلی_سپانلو، مفتون_امینی، احمدرضا_احمدی و سهراب_سپهری پرداخته است.

براهنی بعدتر، در ویراست سوم کتاب، مقالاتی را که در فاصله‌ی زمانی سال‌های 1344 تا 1367 نوشته به مجموعه‌ای که پیش از انقلاب اسلامی در 2 جلد منتشر شده اضافه کرده است. طلا در مس در چاپ‌های بعد از این در واقع کتابی است در سه جلد. در متن فعلی، مقالات چاپ آخر جابه‌جا شده و تقسیم‌بندی كتاب نیز همانند قبل در دو بخش "شعر" و "شاعران "صورت گرفته است. یعنی در این كتاب ابتدا بحث‌های عمومی درباره‌ی شعر فراهم می‌آید و در پی آن، مباحثی در باب شاعران.

براهنی درباره‌ی این كتاب می‌گوید: طلا در مس با عصر خود، در كنار عصر خود، در میان حركات و سكنات عصر خود نوشته شده، و به همین دلیل، انگار در ذات و در هستی آن عصر بود كه طلا در مس نوشته شد. رشد آن متناسب با رشد آثار شعری عصر خود بوده است. طلا در مس تذكره‌الشعرا هم نیست، تاریخ زندگی آدم‌ها، افكار و عقاید را نمی‌دهد، بلكه به ساختارهای آثار و تفكر آفرینندگان آن‌ها می‌پردازد."

پاره‌ای از مباحث كتاب بدین‌قرار است: جلد اول: طلا در مس (تحقیقی در تشابهات بین مولوی، سوررئالیسم، رمبو، و فروید)؛ نقد تحلیلی شعر امروز؛ فرم چیست؟؛ ادبیات رسمی و ادبیات غیر رسمی؛ زن و مرد در شعر فارسی؛ ادبیات پدرسالار و ادبیات مادر سالار. جلد دوم: نیما و ماهیت شعر؛ نیما یوشیج و تاریخ؛ نیما یوشیج: چهار رسالت، چهار مسئولیت؛ فروغ فرخزاد: پنج یادداشت پیرامون تولدی_دیگر؛ دنیای شجاع جدید شعر فارسی؛ پاره‌ای ملاحظات پیرامون شعر اخوان. جلد سوم: در پاسخ دو مقاله‌ی منوچهر آتشی؛ از صبا تا نیما؛ شاهنامه و شاملو؛ اخوان شاعر بزرگ سرزنش جهان؛ بحران رهبری موسیقی و شعر فارسی؛ بحران رهبری شعر و نام تمام مردگان.

آخرین ویراست این کتاب نخستین بار در سال 1371 توسط خود براهنی و در سال 1380 در 2014 صفحه توسط انتشارات زریاب منتشر شده است.