معاهده جده

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

معاهده‌ی جده (2000م)


توافقی سیاسی بین یمن و عربستان سعودی در سال 2000م. پس از امضای معاهده‌ی طایف (1934) میان یمن و حکومت سعودی، روابط دو کشور سطوح مختلفی از استقرار و ثبات نسبی و در برخی زمان‌ها تنش را شاهد بوده است. انقلاب سپتامبر 1962 و ناآرامی‌های داخلی آن که مورد حمایت طرف‌های منطقه‌ای و بین‌المللی بوده، سطح تنش میان یمن و عربستان را بالا برد. این تنش با آشتی ملی در شمال یمن (1970) به آرامشی نسبی منتهی شد، اما پس از خروج نیروهای استعمارگر انگلیس از جنوب یمن و درگرفتن درگیری‌های نظامی میان بخش جنوبی یمن در آن زمان و عربستان سعودی، بار دیگر اوضاع در جنوب یمن ناآرام شد. این تنش‌ها تا سال 1990 که دو یمن متحد شدند ادامه داشت. پس از وحدت دو یمن اشغال کویت از سوی عراق اتفاق افتاد و تبعیدیان یمن از عربستان بازگشتند. پس از آن در 1994 جنگ داخلی یمن به راه افتاد و مشکل مرزی با عربستان سعودی دوباره با شدت بیشتر عود کرد و بحران مرزی شصت ساله میان دو کشور اوج گرفت. وحدت دو یمن، زمینه را برای حل این مشکل فراهم کرده بود و پس از فروکش کردن جنگ داخلی ارتباطات، گفت‌وگوها و مذاکرات میان دو کشور در سال 1995 آغاز شد. یادداشت تفاهمی که میان دو کشور در 26 فوریه 1995 در مکه امضاء شد بر مبنا قرار گرفتن توافق‌های پیشین میان دو کشور از سال 1934 تا 1995 و به‌ویژه معاهده‌ی طایف (1934) تاکید کرد. پس از تبادل نامه‌هایی میان علی عبدالله صالح رئیس‌جمهور وقت و ملک فهد (پادشاه وقت عربستان) معاهده‌ی جده در 14 ژوئن 2000 میان طرفین امضاء شد.

این معاهده 11 بند دارد که طی آن طرفین بر مشروعیت و الزام‌آور بودن معاهده‌ی طایف و پیوست آن تأکید کردند. در این معاده همچنین طرفین بر تشکیل کمیته‌ای برای نشانه‌گذاری مجدد مرزها براساس معاهده‌ی طائف و تشکیل کمیته‌ای نظامی برای جلوگیری از احداث اماکن نظامی و نیز ایجاد کمیته‌هایی به منظور تعمیق روابط اقتصادی و فرهنگی تصریح کردند. طرفین متعهد شدند که اجازه‌ی استفاده از اراضی‌شان را برای تجاوز به دیگری، فعالیت سیاسی و نظامی یا تبلیغاتی علیه دیگری ندهند.