کروآسی
کِروآسی (Croatia)
| کروآسی | |
|---|---|
| نام فارسی | کِروآسی |
| نام لاتین | Croatia |
| نظام سیاسی | جمهوری چندحزبی با دو مجلس قانون‌گذاری |
| جمعیت | 4,290,612 نفر |
| موقعیت | اروپای جنوبی |
| پایتخت | زاگرِب |
| تراکم نسبی (نفر در کیلومتر مربع) | 75.5 |
| رشد سالانه (درصد) | صفر |
| شهرهای اصلی | زاگرب، اسپلیت، ریِکا، اوسییِک، زادار و کارلوواتس |
| زبان | صرب و کروآتی |
| دین | مسیحیت |
| مساحت (کیلومتر مربع) | 56610 |
موقعیت. جمهوری کروآسی در اروپای جنوبی و در ساحل شمال شرقی دریای آدریاتیک قرار دارد. این کشور از شمال به اسلوونی و مجارستان، از شرق به صربستان و بوسنی و هرزگووین، و از جنوب و غرب به دریای آدریاتیک محدود است. مساحت این کشور ۵۶,۶۱۰ کیلومتر مربع و شهر زاگرِب[۱] پایتخت آن است.
سیمای طبیعی. کشور کروآسی از نظر جغرافیایی و تاریخی به دو ناحیه تقسیم می‌شود: الف ـ نوار ساحلی دالماسی[۲] به درازای ۵۵۰ کیلومتر که در ساحل دریای آدریاتیک جا دارد و جزایر متعددی مانند تسرس[۳]، کِرک[۴]، براچ[۵]، هوار[۶]، کورچولا[۷]، پاگ[۸]، دوگی اوتوک[۹]، و بسیاری جزایر دیگر، که به کروآسی تعلق دارند، در آب‌های ساحلی[۱۰] آن واقع‌اند. شهر تاریخی دوبروونیک[۱۱]، که در ۱۴۵کیلومتری جنوب غربی سارایوو[۱۲] واقع است، به‌وسیلۀ باریکه‌ای از ساحل که به کشور بوسنی و هرزگووین متعلق است از سرزمین اصلی کروآسی جدا می‌شود و نوار ساحلی جنوبی آن با مونته‌نگرو[۱۳] هم‌مرز است. شبه‌جزیرۀ معروف ایستریا[۱۴] واقع در جنوب اسلوونی، شمالی‌ترین بخش نوار ساحلی را تشکیل می‌دهد و رشته‌کوه‌های وِلِبیت[۱۵] با بلندی ۱,۷۵۸ متر و کوه‌های وِلیکا کاپِلا[۱۶] و نیز دنبالۀ آلپ‌های دیناریک این ناحیه را از درون‌بوم[۱۷] کشور و همچنین از کشور بوسنی و هرزگووین جدا می‌کند. دنبالۀ ارتفاعات کراس[۱۸]، در شمال شبه‌جزیرۀ ایستریا که بخشی از آلپ‌های دیناریک[۱۹] محسوب می‌شوند، از سنگ‌‌های آهکی تشکیل شده و عامل فرسایش[۲۰] غارها و چالاب‌ها[۲۱]ی فراوانی در آن‌ها پدید آورده است و بلندترین نقطۀ کشور کروآسی، با ارتفاع ۱,۹۱۳ متر، در آلپ‌های دیناریک قرار دارد. ب ـ بخش درون‌بومی کشور کروآسی، که از ناحیۀ تاریخی اِسلاوونیا[۲۲] و جلگۀ حاصل‌خیز پانونیا[۲۳] تشکیل شده، به‌وسیلۀ رودخانه‌های دانوب، مورا[۲۴]، دراوا[۲۵]، ساوا[۲۶]، و کوپا[۲۷] مشروب می‌شود. رودخانه‌های مورا و دراوا در شمال، این کشور را از مجارستان جدا می‌کنند و رودخانۀ دانوب بخشی از مرز صربستان را تشکیل می‌دهد و رودخانۀ ساوا، که از شهر زاگرب می‌گذرد، این کشور را از بوسنی و هرزگووین جدا می‌سازد. غیر از شهر زاگرب (پایتخت)، اسپلیت[۲۸]، ریِکا[۲۹]، اوسییِک[۳۰]، زادار[۳۱]، و کارلوواتس[۳۲] از دیگر شهرهای مهم کروآسی هستند. اقلیم کروآسی در نواحی ساحلی مدیترانه‌ای، و در نواحی درون‌بومی قاره‌ای است. تابستان نواحی درون‌بومی گرم و زمستان‌های آن سرد است. نواحی ساحلی دارای زمستان‌های ملایم و بارانی است و تابستان‌های آن گرم و آفتابی است میانگین دمای شهر زاگرب در دی‌ماه صفر درجۀ سانتی‌گراد و در تیرماه ۲۴ درجۀ سانتی‌گراد است و میانگین بارندگی سالانۀ آن به ۱,۰۰۰ میلی‌متر می‌رسد. پوشش گیاهی این کشور در نواحی ساحلی از تاکستان‌ها و باغ‌های زیتون و مرکبات تشکیل شده و نواحی درون‌بومی آن را جنگل‌های بلوط پوشانیده است و خرس، گرگ، روباه، سیاه‌گوش، آهو، گراز، گربه، و گوسفند وحشی حیات وحش آن را تشکیل می‌دهند.
اقتصاد. جنگ‌های داخلی ۱۹۹۰ آسیب بسیاری به صنعت گردشگری این کشور وارد کرده و درآمد ۱,۲۰۰میلیون دلاری پیش از جنگ این صنعت را از‌بین برده است. علاوه‌بر آن سیل جنگ‌زدگان و مهاجران بوسنیایی مسئلۀ بزرگ دیگری از نظر تأمین غذا و مسکن و بهداشت و غیره را پیش روی دولت نوپای کروآسی قرار داده است. از سوی دیگر، شرکت در بازارهای آزاد و ملی‌سازی صنعت نیز اقتصاد این کشور را دست‌خوش آشفتگی فراوان کرده که هنوز جبران نشده است. کروآسی از نظر منابع زیرزمینی غنی است و آیندۀ خوبی را نوید می‌دهد و تولید زغال، بوکسیت، شراب و فرآورده‌های کشاورزی نیز کمک مؤثری در اقتصاد نوین این کشور محسوب می‌شود. تولید نفت این کشور سالانه ۱۲میلیون بشکه نفت خام است و بازده گاز طبیعی آن سالانه به ۱,۵۷۰میلیون متر مکعب بالغ می‌شود. مساحت اراضی زیر کشت کروآسی حدود ۲میلیون هکتار است و ذرت، چغندر قند، گندم، سیب‌زمینی، انگور، گوشت، لبنیات، و تخم‌مرغ محصولات کشاورزی و فرآورده‌های دامی آن محسوب می‌شوند.
حکومت و سیاست. کروآسی دارای حکومت جمهوری چندحزبی با دو مجلس قانون‌گذاری است. و رئیس‌جمهور را مردم برای یک دورۀ پنج‌سالۀ تمدیدپذیر انتخاب می‌کنند. مجلس نمایندگان آن، معروف به سابور[۳۳]، ۱۲۷ عضو دارد و مجلس شورایِ استانی آن، که فقط جنبۀ مشورتی دارد، از ۶۸ نماینده تشکیل شده که برای مدت چهار سال انتخاب می‌شوند.
مردم و تاریخ. جمعیت کروآسی حدود ۴,۲۹۰,۶۱۲ نفر است (۲۰۱۱) و تراکم نسبی آن به ۷۵.۵ نفر در کیلومتر مربع می‌رسد. رشد سالانۀ جمعیت این کشور صفر است و حدود ۷۸ درصد از آنان را کروآت‌ها تشکیل می‌دهند. ۷۶ درصد از مردم کروآسی از کلیسای کاتولیک رُم پیروی می‌کنند و ۵۸ درصدشان در شهرها به‌سر می‌برند و زبان رسمی آنان صرب و کروآتی است. میانگین امید به زندگی در کروآسی ۷۳ سال است و ۹۸ درصد از بزرگسالان آن با سوادند. سرزمین کروآسی در قرن ۶م، یکی از استان‌های روم باستان بود و ایلی‌ری‌کوم[۳۴] نام داشت و کروآت‌های سفید در آن به‌سر می‌بردند، با رو به ضعف نهادن امپراتوری روم، دولت پادشاهی نسبتاً مقتدری در این سرزمین تأسیس شد. دولت مزبور در ۱۰۹۱م منقرض شد و کروآسی به تصرف مجارستان درآمد. با روبه سستی نهادن دولت مجارستان، کروآسی در ۱۵۲۶ بین امپراتوری عثمانی و امپراتوری اتریش تقسیم شد. عثمانی‌ها در ۱۶۹۹ کروآسی را تخلیه کردند و اتریش سراسر آن را به خاک خود ضمیمه کرد. در ۱۹۱۸، پس از جنگ جهانی اول و سقوط امپراتوری اتریش، کروآت‌ها، صرب‌ها، و اسلوونی‌ها با هم متحد شدند و کشور یوگسلاوی را تأسیس کردند و در پایان جنگ جهانی دوم کمونیست‌ها بر آن تسلط یافتند. دولت کمونیستی یوگسلاوی در ۱۹۸۹ متلاشی شد و هم‌زمان تمایلات ملی‌گرایانه و استقلال‌طلبانۀ کروآت‌ها شدت یافت. در انتخابات آزاد ۱۹۹۰ رهبر اتحاد دموکراتیک کروآسی به پیروزی رسید و به‌موجب قانون اساسی‌ای که در همان سال تدوین شد، جدایی کروآسی از یوگسلاوی به‌تصویب رسید. سرزمین مزبور در ۲۵ ژوئن ۱۹۹۱ رسماً اعلام استقلال کرد و به‌دنبال آن جنگ خونینی میان طرفداران و مخالفان استقلال کروآسی درگرفت. با وساطت جامعۀ اروپا و حمایت امریکا و سازمان ملل متحد در ژانویۀ ۱۹۹۲ کروآت‌ها و صرب‌ها با هم صلح کردند و جامعۀ اروپا، امریکا، و همۀ کشورهای جهان استقلال کروآسی را به‌رسمیت شناختند.
برای مطالعه بیشتر مراجعه شود به: بالکان، اسلام_در_بالکان، بوگومیل‌ها
- ↑ Zagreb
- ↑ Dalmatia
- ↑ Cres
- ↑ Krk
- ↑ Brac
- ↑ Huar
- ↑ Korcula
- ↑ Pag
- ↑ Dugi Otok
- ↑ offshore waters
- ↑ Dubrovnik
- ↑ Sarajevo
- ↑ Montenegro
- ↑ Istria
- ↑ Velebit
- ↑ Velika Kapela
- ↑ inland
- ↑ Kras
- ↑ Dinaric Alps
- ↑ Erosion
- ↑ Potholes
- ↑ Slavonia
- ↑ Panonia
- ↑ Mura
- ↑ Drava
- ↑ Sava
- ↑ Kupa
- ↑ Split
- ↑ Rijeka
- ↑ Osijek
- ↑ Zadar
- ↑ Karlovac
- ↑ Sabor
- ↑ Illyricum