ابوالعتاهیه، اسماعیل بن قاسم (۱۳۱ـ۲۱۱ق)

ابوالعتاهیه;
زادروز	۱۳۱ق;
درگذشت	۲۱۱ق
ملیت	عرب
شغل و تخصص اصلی	شاعر
گروه مقاله	ادبیات عرب

ابوالعَتاهیه، اسماعیل بن قاسم (۱۳۱ـ۲۱۱ق)

(ابواسحاق اسماعیل بن قاسم بن سوید بن کیسان عنزی (عین) جرار، مشهور به ابوالعتاهیه) شاعر عرب. در عین التَمَر در نزدیکی کوفه به دنیا آمد. از تعلیمات رسمی دینی و ادبی برخوردار نبود، با فروش شعر به صاحبان ثروت و قدرت روزگار می‌گذراند، و همنشین شاعرانی چون ابونواس و ابن حُباب بود. در دورۀ مهدی، خلیفۀ عباسی، به بغداد رفت تا بازاری برای فروش اشعار عاشقانه و خمریات خود بیابد. در آن‌جا عاشق عُتبه، از کنیزان خلیفه، شد، اما به وصال نرسید. در عهد هارون‌الرشید، از دربار دوری جست، به زندقه متهم و به خشم خلیفه گرفتار شد و به زندان افتاد. برخی روی‌آوردن او را به زهدیات سعی او در رفع اتهام زندقه دانسته‌اند. ابوالعتاهیه به این نوع شعر جانی تازه بخشید و به زبان کوچه و بازار سخن گفت، و از همین‌رو شعرش در میان عوام رواج بسیار یافت. کسانی چون ابوالعلای معری در صداقت و صمیمیت زهدیات او شک کرده‌اند، و برخی نیز انگیزۀ او را مخالفتش با برمکیان و هارون‌الرشید دانسته‌اند.