ابن عمید، ابوالفضل ( ـ۳۶۰ق)
ابن عَمید، ابوالفضل ( ـ۳۶۰ق)
(یا: ابن العمید؛ شهرت ابوالفضل محمد بن حسین) ادیب، دبیر و وزیر آل بویه. پسر، ابوعبدالله حسین بن محمد عمید بود و در ۳۲۸ق، به وزارت رکن‌الدولۀ دیلمی، امیر آل بویه (۳۳۵ـ۳۶۶ق) رسید. وی در ۳۳۷ق، همراه علی بن کامه، سردار رکن‌الدوله، به آمل رفت و این شهر را از الثائر بالله علوی باز گرفت. به هنگام حملۀ منصور بن قراتکین، سپهسالار سامانی، به بلاد جبل، ابن عمید در کنار رکن‌الدوله کوشش بسیار کرد. وی سپس برای یاری عضدالدوله، پسر رکن‌الدوله و حاکم فارس، در اَرَّجان مستقر شد. در ۳۴۴ق، اصفهان را از محمد بن ماکان، سردار سامانیان، باز پس گرفت و در سال بعد شورش بلکا دیلمی را، بر‌ضد عضدالدوله در فارس، سرکوب کرد و بعد در حدود ۳۵۵ق، در ری به رکن‌الدوله پیوست. آنگاه در مأموریتی به آذربایجان رفت. وی در صفر ۳۶۰ق، هنگامی که عازم جنگ با حسنویه کُرد بود، در همدان درگذشت. ابوالفضل ابن عمید با تدبیر و سیاست، امور دیوانی و کشوری آل بویه را سامان داد و در حفظ دولت آنان کوشید. وی در ادبیات عرب به‌ویژه نثر چندان بلیغ و چیره‌دست بود که گفته‌اند کتابت به وی پایان یافت. او سبکی نو در نثر عربی پدید آورد که از ویژگی‌های آن به کارگیری وسیع سجع و صنایع بدیعی است. رسایل ابن عمید در آن روزگاران در دفتری گردآوری شده بود. صاحب ابن عباد شاگرد و ستایشگر او بود. ابن عمید در فلسفه و ریاضیات و نجوم و برخی شاخه‌های علوم طبیعی نیز آگاهی داشت و هم دانشمندان و نویسندگان را تشویق می‌کرد. وی کتابخانه‌ای بزرگ داشت که ابوعلی مسکویۀ رازی کتاب‌دار آن بود.