خاروانا
خارْوانا
(نام سابق: خروانق) شهری در استان آذربایجان شرقی، شهرستان ورزقان، و مرکز اداری بخش خاروانا. در منطقه‌ای کوهستانی به فاصلۀ ۶۹ کیلومتری شمال تبریز و ۴۵ کیلومتری شمال غربی ورزقان، سر راه ورزقان به سیله‌رود و جلفا، قرار دارد. ارتفاع آن ۱,۴۰۰ متر است. اقلیم این شهر معتدل مایل به سرد و نیمه‌خشک است. خاروانا از قدیمی‌ترین نواحی مسکونی آذربایجان محسوب می‌شود. در دورۀ سلجوقیان و اوایل حملات مغول، روستایی پرجمعیت بود و از مراکز عمدۀ سپاهیگری به‌شمار می‌آمد. در دورۀ صفویه نیز از اهمیت سابق برخوردار بود. هنگام عبور سپاهیان نادرشاه به داغستان، استراحتگاه سپاهیان بود. در عصر قاجار نیز دارای اهمیت سیاسی و نظامی بود و در جنگ‌های ایران و روس صحنۀ نبردهای طولانی بود. از آثار تاریخی آن مسجد جامع شهر است که به قرن‌های ۶ و ۷ق تعلق دارد.