آب سرا
آب‌سَرا (lake dwelling)
(یا: خانۀ شمع‌کوب[۱]) مسکن ماقبل تاریخیِ استوار بر شمع‌هایی که به ته دریاچه فرورفته‌اند یا به کنارۀ دریاچه یا رودخانه‌ای کوبیده شده‌اند. چنین دهکده‌هایی در سراسر اروپا، در افریقای غربی، امریکای جنوبی، بورنئو[۲]، و گینۀ نو[۳] یافت می‌شوند. اشیای بهدست آمده از آب‌سراها معمولاً براثر وجود گِل‌ولای یا زغال‌سنگ نارس[۴]، یعنی توربی که اشیاء در آن‌ها دفن شده‌اند، به‌خوبی محفوظ مانده‌اند. اشیای چوبی، اشیای حصیری، منسوجات، میوه، و غلاتِ گَرده‌ای[۵] نیز از این خانه‌ها بهدست آمده است. نمونه‌هایی از این دست در انگلستان عبارت‌اند از دهکده‌ای دریاچه‌ای مربوط به قرن اول پ‌م و قرن اول م. این دهکده در نزدیکی گلاستنبری[۶]، سامرست[۷]، قرار دارد و حفاری آن نشان‌دهندۀ عناصر فرهنگ لا تِن[۸] بود که قدمت آن به نیمۀ دوم عصر_آهن ماقبل رومی[۹] می‌رسد. همچنین جزیره‌های مصنوعی[۱۰] ایرلند و بخش جنوب غربی اسکاتلند، که قدمتشان به دوران میان‌سنگی[۱۱] تا اوایل دوران مسیحیت برمی‌گردد، نیز از این خانه‌ها به شمارند. جایگاه‌هایی مربوط به دوران نوسنگی[۱۲] و اواخر عصر_مفرغ[۱۳] در کوه‌های آلپ[۱۴] و کوه‌های ژورا[۱۵] در اروپا کشف شده‌اند. آب‌سراهای دورۀ نوسنگی در بخش کوه‌های آلپ وسیعاً بررسی شده‌اند. در روبنهاوزن[۱۶] روی دریاچۀ پِفِفیکون[۱۷] در نزدیکی زوریخ، سوئیس، شواهدی دال بر ماهی‌گیری، شکار گوزن و گاو وحشی، اهلی‌کردن جانوران، و کشت گندم و کتان یافت شده‌اند. ابزارها و سلاح‌ها از سنگ و چوب و استخوان و ظرف‌ها از چوب و سفال ساخته می‌شدند. هیچ‌گونه نشانه‌ای از هنر طبیعت‌گرایانه[۱۸] (ناتورالیستی) یافت نشده است، اما نمادهایی، که احتمالاً ماهیّتی معنوی یا دینی دارند، در این خانه‌ها یافت می‌شود.