پاریس، شهر

پاریس، شهر (Paris)

پاریس، شهر
کشور	فرانسه
نام فارسی	پاریس
نام لاتین	Paris
جمعیت	10,858,852 نفر (۲۰۱۹)
موقعیت	ساحل رود سن

طاق نصرت اتوال، شهر پاریس

(نام باستانی: لوتِتیا؛ یا: لوتتیا پاریسیوروم) پایتخت و بزرگ‌ترین شهر فرانسه، در ناحیۀ ایل ـ دو ـ فرانس، بر ساحل رود سن، با 2,102,650 نفر جمعیت (۲۰۲۳). جمعیت ناحیۀ کلان‌شهر آن 10,858,852 نفر است (۲۰۱۹). حدود پانزده درصد از جمعیت فرانسه در پاریس زندگی می‌کنند. مرکز مالی، تجاری، حمل و نقل و نیز مرکز هنری و روشنفکری است. تولید ماشین‌آلات، مواد شیمیایی، تجهیزات الکتریکی، و کالاهای چرمی و چاپ و نشر صنایع آن را تشکیل می‌دهد. همچنین مرکز جهانی مد و اشیای تجملی و مرکز مهم گردشگری است. پاریس به بیست واحد سیاسی تقسیم می‌شود که هرکدام از آن‌ها را یک آروندیسمان می‌نامند. علاوه‌بر آن این شهر از محله‌ها و کوی‌هایی با پیشینۀ تاریخی و فرهنگی تشکیل شده است. رود سن شهر مزبور را به دو قسمت تقسیم می‌کند: ساحل راست، یا ساحل شمالی که شامل چهارده آروندیسمان است؛ این بخش مرکز مد، تجارت، تفریح و خوش‌گذرانی است. تأسیسات و بناهای مهمی در این قسمت از شهر قرار دارد که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از طاق نصرت اتوال، خیابان شانزه‌لیزه، موزۀ لوور، میدان واندوم، و کلیسای ساکره‌ـ‌کور. ساحل چپ، در جنوب رود سن، شش آروندیسمان را در خود جا داده و مرکز فرهنگی و مقر ادارات دولتی و نظامی است. دانشگاه سوربون، آکادمی فرانسه، کاخ و باغ لوکزامبورگ، هتل انوالید، و مونپارناس در ساحل چپ واقع شده‌اند. برج ایفل نیز کنار رود سن قرار دارد. پاریس از دهکده‌ای در ایل دولا سیته، بزرگ‌ترین جزیرۀ سن و هستۀ اصلی پاریس معاصر، پدید آمد. یولیوس سزار در ۵۳پ‌م آن را تصرف کرد و لوتتیا پاریسیوروم نامید؛ این دهکده از سمت جنوب توسعه یافت و در زمان رومی‌ها اهمیت زیادی داشت. در ۴۵۱م آتیلا کوشید وارد شهر شود، اما قدیسه ژنویو شهر را از حملۀ او حفظ کرد. کلوویس، پادشاه مروونژیان، حدود ۵۰۸م پاریس را پایتخت قرار داد؛ شهر مزبور در زمان سلاطین کاپِسیَن (۹۸۷ـ۱۳۲۸م) اهمیت یافت. در قرون وسطا مرکز تجاری مهمی بود، اما در جنگ صدساله آسیب دید (۱۴۲۰ـ۱۴۳۶م). از ۱۵۹۰ تا ۱۵۹۴ هانری چهارم، پادشاه فرانسه، آن را اشغال کرد. پاریس مرکز انقلاب‌های ۱۷۸۹ تا ۱۷۹۴ و ۱۸۲۰ تا ۱۸۴۸ بود. ارتش پروس از ۱۸۷۰ تا ۱۸۷۱ آن را تصرف کرد و در دورۀ کمون (۱۸۷۱) ارتش دولتی فرانسه شهر پاریس را در اختیار گرفت. این شهر در جنگ جهانی اول هدف حملات هوایی و بمباران‌های مکرر بود و در جنگ جهانی دوم آلمان آن را اشغال کرد. در ۱۹۴۴ نیروهای مقاومت ملی پاریس شهر را آزاد کردند. پاریس امروزی به «شهر روشنایی‌ها» معروف است و هر سال ۳۰میلیون نفر از آن دیدن می‌کنند. مقر یونسکو، اینترپول، و سازمان همکاری اقتصادی و توسعه نیز در این شهر قرار دارند.