آنساگر، لارس (۱۹۰۳ـ۱۹۷۶)
آنْساگِر، لارْس (۱۹۰۳ـ۱۹۷۶م)(Onsager, Lars)
| لارس آنساگر Lars Onsager | |
|---|---|
| زادروز |
اسلو ۱۹۰۳م |
| درگذشت | ۱۹۷۶م |
| محل زندگی | نروژ، امریکا |
| ملیت | امریکایی |
| تحصیلات و محل تحصیل | دکتری دانشگاه براون |
| شغل و تخصص اصلی | شیمی فیزیک‌دان |
| گروه مقاله | شیمی و بیوشیمی |
| جوایز و افتخارات | نوبل شیمی (۱۹۶۸م) |
شیمی‌‌فیزیک‌دان امریکایی، زادۀ نروژ. در زمینۀ کاربرد قوانین ترمودینامیک[۱] در سامانه‌های ناترازمند تحقیق می‌کرد و به‌سبب کشف روابط دوجانبه‌ای که در ترمودینامیک فرآیندهای برگشت‌ناپذیر حایز اهمیت‌اند، به جایزۀ نوبل شیمی ۱۹۶۸م دست یافت. در ۱۹۴۹م نیز مبنای آماری مستحکمی برای نظریۀ بلورهای مایع پایه‌گذاری کرده بود. در کریستیانیا[۲]، اسلو[۳]ی فعلی، زاده شد و در هنرستان فنی نروژ[۴]، در ترونهیم[۵]، درس خواند. در ۱۹۲۸م، پس از مدتی کار‌کردن در زوریخ[۶]، دستیار پژوهشی شیمی‌دان هلندی، پیتر دِبی[۷] شد و به ایالات متحد امریکا مهاجرت کرد. نخست در دانشگاه براون[۸] و از ۱۹۳۳م به بعد، در دانشگاه ییل[۹] با شکست روبه‌رو شد. دانشجویان درس‌هایش را مکانیک آماری و زبان نروژی پیشرفتۀ یک و دو می‌نامیدند. در دانشگاه براون، رساله‌ای برای کسب دانشنامۀ دکتری نوشت که اکنون آن را اثری کلاسیک در فرآیندهای برگشت‌پذیر می‌دانند، ولی مقامات دانشگاه در آن زمان آن را نپذیرفتند. این رساله در ۱۹۳۱م منتشر شد، تا اواخر دهۀ ۱۹۴۰م نادیده گرفته شد، و در ۱۹۶۸م جایزۀ نوبل را برای او به ارمغان آورد. در دانشگاه ییل، مقاله‌ای با عنوان «جواب‌های معادلۀ ماتیو با دورۀ ۴π و بعضی توابع مرتبط با آن» نوشت که آن نیز بین گروه‌های شیمی، فیزیک، و ریاضی دست به‌دست می‌شد و هیچ‌کس آن را درک نمی‌کرد. قانون حدی آنساگر[۱۰] در زوریخ، نظریۀ یونش دبی ـ هوکل[۱۱] را چنان اصلاح کرد که اکنون آن را به نام قانون حدی آنساگر می‌شناسند. این قانون سازگاری بین رسانندگی واقعی و رسانندگی نظری را بهتر توضیح می‌دهد. قانون چهارم ترمودینامیک آنساگر با بررسی ارتباط بین برگشت‌پذیری میکروسکوپی و فرآیندهای ترابرد پی‌برد که راه‌حل مسئله در توزیع انرژی مولکول‌ها بر اثر حرکت گرمایی اتفاقی آن‌هاست. لودویگ بولتسمان[۱۲] نشان داده بود که تعادل گرمایی ماهیتی آماری دارد و آمار انحراف خودبه‌خودی نیز با آنتروپی[۱۳] تعیین‌شدنی است. آنساگر با استفاده از این اصل مجموعه‌ای از معادلات در روابط دوجانبه به دست آورد که گاهی آن را به نام قانون چهارم ترمودینامیک می‌خوانند.