جناب دماوندی
جناب دماوندی (۱۲۶۴ـ۱۳۵۲ش)
| جناب دماوندی | |
|---|---|
| زادروز |
۱۲۶۴ش |
| درگذشت | ۱۳۵۲ش |
| ملیت | ایرانی |
| تحصیلات و محل تحصیل | مدرسه‌ی صدر |
| شغل و تخصص اصلی | ردیف‌دان، خواننده و منبری‌خوان |
| آثار | آواز شور، آواز افشاری، آواز مخالف |
| گروه مقاله | موسیقی |
| خویشاوندان سرشناس | ملا محمدعلی میرزا (پدر) |
(نام اصلی: محمد فلاحی) ردیف‌دان، خواننده و منبری‌خوان ایرانی. در روستای احمدآباد دماوند به دنیا آمد. پدرش، ملا محمدعلی میرزا (معروف به میرزای معلم)، معلم سلطان مراد میرزا حسام‌السلطنه- فرزند عباس میرزای قاجار- بود. ملاعلی، فرزندش را برای تحصیل به مدرسه‌ی صدر تهران برد. محمد همزمان با تحصیل، ردیف آوازی و فن خوانندگی و همچنین اذان گفتن را نزد آقا جعفر لاهیجی یاد گرفت. او بعدتر موذن عین‌الدوله (صدراعظم مظفرالدین شاه) شده. بعد از دوران تحصیل، به اصفهان می‌رود و نزد سیدعبدالرحیم (استاد آواز اصفهانی) با آواز مکتب اصفهان نیز آشنا می‌شود. در همین دوره مدتی با سیدعبدالرحیم، نزد خوانین اصفهانی می‌رود. او بعدتر به تهران می‌آید و با خاندان فراهانی (میرزا حسینقلی، میرزا عبداالله و حاج علی‌اکبر خان شهنازی) و نیز با درویش خان، طاهرزاده، حسین خان اسماعیل‌زاده، اقبال آذر و بسیاری دیگر معاشر می‌شود و ضمن برگزاری اجراهایی، از هریک چیزی یاد می‌گیرد. گویا در همین دوره است که به جناب دماوندی شهرت یافته.
در اولین دوره‌ی ضبط صفحات ایرانی (1906ـ 1915)، که بخشی در تهران و بخش دیگر در تفلیس، لندن و پاریس ضبط شده است، از صدای جناب دماوندی صفحاتی باقی مانده است. از جمله آواز شور (همراه تار میرزا اسدالله خان)؛ آواز افشاری (همراه تار میرزا حسینقلی)؛ آواز مخالف (با کمانچه‌ی حسین خان اسماعیل‌زاده)؛ شور، دشتی و بیات اصفهان (همراه تار میرزا حسینقلی) و صفحه‌ی اذان و مناجات او. علاوه بر این او اجراهایی نیز با علی‌اکبرخان شهنازی و مرتضی خان نی‌داوود (از جمله صفحه‌ای در بیات ترک و افشاری که در سال 1290 و در تهران ضبط شده) داشته است. دماوندی در زمان حاکمیت سردار اسعد در مشهد نیز، همراه با تار محمدعلی شهابی، کنسرتی برای عموم مردم برگزار کرده است. هرچند رسیدن به نتیجه‌ای روشن و مطمئن درباره‌ی سبک آوازی جناب دماوندی، با تکیه بر صفحاتی که از او باقی مانده دشوار است، اما آواز او به شیوه‌ی خراسانی نزدیکتر است تا شیوه‌ی اصفهانی.
دماوندی در احمدآباد دماوند به خاک سپرده شده. به مناسبت سی‌امین سالگرد درگذشت او، در 4 دی 1382 در فرهنگسرای کوثر دماوند یادوارهای برگزار شده است.