سمبات در کیورغیان
سمبات در کیورقیان (اصفهان 1292ش- امریکا 1378ش)
| سمبات در کیورقیان Sumbat Der Kiureghian | |
|---|---|
| زادروز |
اصفهان 1292ش |
| درگذشت | امریکا 1378ش |
| محل زندگی | ایران- امریکا |
| ملیت | ایرانی |
| شغل و تخصص اصلی | نقاش |
| سبک | رئالیسم؛ امپرسیونیسم |
| گروه مقاله | نگارگری و مجسمه سازی ایران |
(یا: در کیورغیان/ به انگلیسی: Sumbat Der Kiureghian) نقاش ارمنی‌تبار ایرانی. از برجسته‌ترین و نام‌آورترین نقاشان آبرنگ و آبرنگ‌کارهای ایران که در جلفای اصفهان به دنیا آمده است. وی که زبان انگلیسی را در کالج انگلیسی اصفهان فراگرفت، به زودی مدرسه را به خاطر فشار شدید مالی کنار گذاشت و اگر سرکیس خاچاطوریان، نقاش ارمنی مقیم پاریس نبود چه بسا او در بازار غرق می‌شد و هرگز قلم به دست نمی‌گرفت. خاچاطوریان که از پاریس به اصفهان آمده بود تا از روی دیوار‌نگاره‌های عالی‌قاپو و چهل‌ستون نقاشی کند، سمبات را به عنوان شاگرد به کار گرفت. تاثیر کار با خاچاطوریان تا همیشه با سمبات ماند. زمانی که او توانست برای خودش در خیابان چهارباغ استودیویی دست و پا کند دیگر بدل به نقاشی بزرگ و مشهور شده بود و پس از آن رشته سفرهای وی به عراق، سوریه، عربستان، لبنان، انگلیس، ایتالیا، سوئیس و فرانسه آغاز شد. این سفرها و آشنایی با مکاتب نقاشی گوناگون بر کار نقاشی سمبات بسیار اثر گذاشت اما ایران، فرهنگ ایرانی و اصفهان هیچ‌گاه در نقاشی‌های او کم‌رنگ نشد. سمبات پس از انقلاب اسلامی به امریکا مهاجرت کرد و در تابستان ۱۹۹۹ در کالیفرنیا درگذشت.
در آبرنگ‌های سمبات که هرکدام وقایع‌نگاری رئالیستی لحظات عامه هم هست، شکلی از امپرسیونیسم موج می‌زند که می‌خواهد از لحظات زودگذر، آناتِ ساده‌ی آدمیزادی، ابدیتی رازگونه بسازد. سمبات به ندرت خود را وقف واقع‌گرایی خام می‌کند. به مناظر روستایی و طبیعت برشته‌ی روستاهای حاشیه‌ی کویر توجه نشان داده، اما آدم‌ها و شکل زیستن‌شان را از یاد نبرده است. به همین خاطر است که در مجموعه آثار سمبات آن‌چه اندک و کم‌یاب است، نقاشی گل و گلدان است. رمانتیسیم جاری در آثار او نه صرف نشان‌دادن طبیعت بی‌جان و محاکات عین به عین از مناظر طبیعی که به نمایش زندگی و کار و روزمرگی مردمان روستایی آن‌طور که خود تجربه کرده گذشته است.
در تابلویی به نام «سفر»، کاروانی کوچک کشیده است با شترهایی که به قطار می‌روند تا در پیچ کوهپایه گم بشوند. از آن نقاشی‌هایی است که سمبات از روی یکی از عکس‌هایش کشیده است. یکی از شتربانان بر کوهان آخرین شتر نشسته است و همان‌طور که زین شتر را با دست‌هایش گرفته، برگشته و به بیننده نظر می‌کند. نگاه محو آن کامله‌مرد خمیده، نگاهِ در حرکت کسی است که با پاهای مهیب و قدرتمند شتر به جلو حرکت می‌کند اما نظاره‌اش به قهقراست؛ درست آن‌جا که ما اکنون ایستاده‌ایم. ساربان به راست می‌رود و به چپ نظر می‌کند. به گذشته‌ای که اکنونِ ما و آینده‌ی مخدوش اوست. این از تناقضاتی است که نقاشی‌های ساده‌ی سمبات را به رفتار زندگی نزدیک می‌کند. سنگی بزرگ در سمت راست تصویر است به نشانه‌ی ایستایی مکانی که ما در آنیم. چون سنگی که ته رودخانه به جا می‌ماند تا عمرِ سایه‌وار بر آن بگذرد. سمبات صورتگری ماهر بود. پرتره‌هایی که او از اعضای خانواده و یاران و نزدیکانش یا چهره‌های شناخته‌شده کشیده است، دال بر تبحر او در چهره‌پردازی است.
نمایش آثار:
ده نمایشگاه در شهرهای اصفهان، آبادان، اهواز و مسجد سلیمان (بین سال‌های ۱۳۲۳تا ۱۳۴۲ش)
نمایشگاه گروهی گالری پرستو (۱۳۴۳ش)
نمایشگاه هنری گروهی آنجلو فرانسه (لندن- ۱۳۲۹ش)
دو نمایشگاه انفرادی در عربستان سعودی (۱۳۴۴ش)
نمایشگاه گروهی دوسالانهٔ تهران (۱۳۵۰ش)
نمایشگاه انفرادی در هالیوود کالیفرنیا (۱۳۵۴ش)
نمایشگاه انفرادی در دانشگاه برکلی کالیفرنیا (۱۳۵۹ش)
نمایشگاه گروهی در ایروان (۱۳۷۰ش)
شرکت در بیش از 20 نمایشگاه انفرادی و گروهی در شهرهای لس آنجلس، نیویورک، بوستون، تورنتو، سانفرانسیسکو، پاسادنا و... در سال‌های پس از 1357ش.