سید مهدی چیتی
سید مهدی چیتی (یزد ۱۲۷۸- یزد ۹ آذر ۱۳۸۴ش)
| سیدمهدی چیتی | |
|---|---|
| زادروز |
یزد ۱۲۷۸ش |
| درگذشت | یزد ۹ آذر ۱۳۸۴ش |
| ملیت | ایرانی |
| شغل و تخصص اصلی | نقاش و مجسمه‌ساز |
| مکتب | کمال‌الملک |
| آثار | عیسی و حواریون (کپی اثر رافائل)، عموصادق سرایدار، خوشه‌چین‌ها (کپی اثر میله) |
| گروه مقاله | نگارگری و مجسمه‌سازی ایران |
نقاش، مجسمه‌ساز و نگارگر ایرانی. در دوران نوجوانی به ورزش زورخانه‌ای می‌پرداخت و از همان سنین نقاشی می‌کرد. در سال ۱۳۱۸ برای آموختن نقاشی به تهران مسافرت كرد و در محضر اساتیدی همچون امجد و حسین بهزاد آموزش دید. در سن ۳۲ سالگی با سفر به کرمان به شاگردی علی_اکبر_صنعتی درآمد و به فراگیری نقاشی و مجسمه‌سازی پرداخت و پس از سال‌ها هنرآموزی در سال ۱۳۲۹ به زادگاه خویش بازگشت و به عنوان معلم هنر به کار پرداخت. در سال ۱۳۶۲ با تأسیس هنرستان هنرهای تجسمی یزد با وجود سن زیاد به این هنرستان پیوست و به عنوان هنرآموز با شاگردان قدیمی خود که در این زمان استادان هنرستان بودند همکاری داشت. این همکاری پس از هشت سال به دلیل کهولت سن متوقف شد. سیدمهدی در آخرین سال‌های عمرش نیز با وجود کهولت سن و مشکلات جسمی در کارگاه هنری خود به فعالیت می‌پرداخت.
مجموعه‌ی آثار چیتی شامل سه بخش است: بخش اول- پرده‌های عاشورایی. این آثار به شیوه‌ی نقاشی رنگ و روغن بر روی مخمل کشیده شده بودند و در ماه محرم برای سال‌های متمادی در دسته‌های عزاداری یزدی مورد استفاده قرار می‌گرفتند. از نخستین پرده‌های عاشورایی او به پرده‌های خرابه‌ی شام، پرده‌ی مدینه و پرده‌ی کاروان اسرا میتوان اشاره کرد. بخش دوم- تابلوهای رنگ روغن كه به شیوه‌ی كلاسیك و بیش‌تر از طبیعت الهام گرفته‌اند. این آثار او را میتوان به چند دسته -چون رنگ روغن روی بوم یا مخمل و آبرنگ- تقسیم کرد. از آن‌ها میتوان به تابلوهای فالگیر بغدادی (کپی اثر کمال‌الملک)، چوپان نی‌زن و گله‌ی گوسفندان، عیسی و حواریون (کپی اثر رافائل)، میدان خان یزد، ونوس، شیخ رمال، عموصادق سرایدار، خوشه‌چین‌ها (کپی اثر میله)، سیدرضا لوطی، پیرزن نخ‌ریس، زنان عشایر -که تنها به وسیله‌ی کاردک نقاشی شده- و تابلوهای زیادی از مناطق ییلاقی اطراف یزد و روستاهای ده بالا و هدش نام برد. همچنین بخش سوم- آثار حجمی كه در قالب مجسمه‌های گچ، سنگ و گل خلق شدهاند. سبک نقاشی چیتی بیش‌تر به سبک شاگردان کمال‌الملک نزدیک است. نقاشی آبرنگ او تحت تأثیر علی‌اکبر صنعتی و اولین استادان یزدی خود بود. در میان آثار او کپی‌های زیادی از آثار کمال‌الملک دیده می‌شود. قسمتی از آثار سیدمهدی چیتی را موزاییک‌های او، که از تراشیدن و قراردادن تکه‌های رنگی سنگ‌ریزه‌ها در کنار یک‌دیگر ایجاد می‌شود، تشکیل می‌دهد. این آثار شامل پنج قطعه موزاییک -چهره‌ی کمال‌الملک، چهره‌ی صنعتی کرمانی، دو اثر از شمایل علی بن ابی‌طالب و شمایل حضرت_محمد- می‌شود.
نخستین آثار پیکرتراشی چیتی را میتوان کارهای مشترک او با صنعتی، چون سردیس علی‌اکبر صنعتی دانست که در موزه‌ی صنعتی کرمان وجود دارد. از دیگر آثار او میتوان به نیم‌تنه‌ی رضاشاه پهلوی از جنس سنگ مرمر اشاره کرد که برای تراشیدن آن نشان هنر دریافت کرد. از دیگر آثار تندیس‌گری او به نیم‌تنه رضاشاه پهلوی (از جنس سنگ خارا)، چند نیم‌تنه از محمدرضاشاه پهلوی (از جنس سنگ مرمر)، سردیس میکلانژ (از جنس سفال)، سردیس سیدولی کافی (از جنس سنگ مرمر)، نقش‌برجسته‌ی چهره‌ی خودش (از جنس سنگ مرمر)، سردیس کمال‌الملک (از جنس سنگ خارا) و نقش‌برجسته‌ی روح‌الله خمینی، آیت‌الله صدوقی و آیت‌الله خاتمی (از جنس گچ) میتوان اشاره کرد.
چیتی در اردی‌بهشت ماه ۱۳۸۲ از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و استانداری یزد مورد تقدیر قرار گرفت. متعاقب این مراسم، کتابی با عنوان آمد عشق برای معرفی نمونه آثار او با تلاش فاطمه اکبری طزرجانی به وسیله اداره‌ی کل فرهنگ و ارشاد اسلامی یزد به چاپ رسیده است.
منابع