هفتادسال عاشقانه شعر فارسی (کتاب)
هفتادسال عاشقانه شعر فارسی (کتاب)
(با عنوان فرعی تحلیلی از ذهنیت غنایی معاصر و گزینه شعر 200 شاعر: 1370 – 1300) آنتولوژی شعر عاشقانه‌ی معاصر ایران، از محمد_مختاری. مختاری این کتاب را در سال 1370 آماده کرده، با این حال زمان دریافت مجوز و انتشارش 7 سال طول کشیده است. این کتاب نخستین‌بار در سال 1377 در 788 صفحه توسط نشر تیراژه منتشر شد. بعد از 16 سال و نایاب شدنش، در سال 1393 توسط نشر بوتیمار منتشر و بعد از آن نیز دو نوبت دیگر تجدید چاپ شده است. در واقع، با محاسبه‌ی چاپ انتشارات تیراژه، چاپ چهارم کتاب در همان تعداد صفحات و با جلد سخت در سال 1397 منتشر شده است. مختاری، در این کتاب گزینه‌ی اشعار عاشقانه‌ی 204 شاعر معاصر ایران را گرد آورده و در آغاز آن، مقاله‌ای مفصل نوشته است که به نوعی تداوم همان بحثی است که او آن را تحت عنوان "درک حضور دیگری" در شعر معاصر ایران، در کتاب انسان در شعر معاصر مطرح کرده بود.
او در آغاز کتاب، معیارهای گزینش خود را در 3 دسته عنوان کرده است: حدّ عام قابل قبول، قدرت نمایندگی شعر از سوی شاعر و نظر شخصی گردآورنده. سپس، هر یک از این معیارها را توضیح داده است. بعد از خواندن توضیحاتی مفصل درباره‌ی روش گزینش شعرها، مقاله‌ای با عنوان "ذهنیت غنایی معاصر" آمده است که بحثی است مفصل درباره‌ی رابطه‌ی عشق و شعر در ادبیات کهن ایران و تفاوت تلقی شاعران کلاسیک از مفهوم عشق با تلقی شاعران معاصر از این مفهوم. مختاری اصلی‌ترین تفاوت را در نگاه دوگانه‌ی شاعر کهن و نگاه وحدت‌گرای شاعر معاصر به انسان می‌داند.
به اعتقاد مختاری کل گونه‌های عاشقانه‌ی ادب پارسی را در سه گرایش عمده می‌توان تقسیم کرد. به همین منظور، او سه شاعر و سه داستان عاشقانه را به عنوان نماینده‌ی این گرایش‌ها تحلیل می‌کند. گرایش اول، "خواهش تن" است که فرخی سیستانی به‌عنوان نماینده‌ی آن معرفی می‌شود و همچنین، منظومه‌ی ویس_و_رامین (فخرالدین اسعد گرگانی)؛ گرایش دوم، "گرایش میانه" است که نماینده‌ی آن سعدی است و همچنین، منظومه‌ی لیلی_و_مجنون (نظامی). گرایش سوم، "عشق روح" و نماینده‌ی آن مولوی است و همچنین، منظومه‌ی سلامان_و_ابسال (جامی). او پس از بحث مفصلی درباره گرایش‌های کهن و انواع این گرایش‌ها و زیرشاخه‌هایشان، گرایش‌های عاشقانه در شعر معاصر فارسی را به تفصیل بررسی کرده است. بخش بعدی کتاب، گزیده‌ی اشعاری است که از بخشی از افسانه‌ی نیما تا آغاز دهه‌ی 1370 را در بر می‌گیرد. شاعرانی که در این کتاب نمونه‌هایی از شعرشان آمده، شاعرانی هستند که همگی کتاب شعر منتشر کرده‌اند. در بخش آغازین کتاب درباره‌ی ترتیب قرارگرفتن شاعران در این گزینه می‌خوانیم: «در ترتیب و تنظیم نام و ردیف شاعران در این کتاب، از سال چاپ کتابشان سود جسته‌ام. یعنی همه‌ی شاعران، به ترتیب تاریخی که نخستین کتابشان را چاپ و نشر کرده‌اند، در پی هم قرار گرفته‌اند.»
از جمله‌ی شاعرانی که در این آنتولوژی از آنها شعر آمده، به این اشخاص می‌توان اشاره کرد: گلچین_گیلانی، سهراب_سپهری، فریدون_توللی، مهدی_اخوان_ثالث، سیمین بهبهانی، فرخ_تمیمی، اسماعیل_رها، سیاوش کسرائی، احمد_شاملو، منوچهر_نیستانی، هوشنگ_ایرانی، سیروس_آتابای، حشمت_جزنی، علی مقیمی، علی_موسوی_گرمارودی، احمدرضا چه کنی، مینا اسدی، مهستی حنانه، تورج رهنما، علیرضا پنجهای، نسیم_خاکسار، محمد_خلیلی، عدنان غریقی و ژاله مهدوی.
مولف در انتهای کتاب نیز، به بحثی درباره‌ی کتاب‌شناسی شعر معاصر پرداخته است. کتاب‌هایی که در این بخش فهرست شده‌اند، به ترتیب حروف الفبا، عنوان، نام شاعر و سال انتشارشان مرتب شده‌اند.