زاوه، شهرستان: تفاوت میان نسخه‌ها

واقع در نواحی مرکزیِ نیمۀ شرقی [[خراسان رضوی، استان|استان خراسان رضوی]]، به مرکزیت [[دولت آباد، شهر (خراسان)|شهر دولت‌آباد]]. در نیمۀ دوم سال 1387ش بنابر مصوبۀ هیأت دولت در جلسۀ 28 مهر 1387ش، با انتزاع بخش جلگۀ زاوه و روستاها و مناطقی از [[تربت حیدریه، شهرستان|شهرستان تربت حیدریه]]، تشکیل شده است. تاریخچۀ این شهرستان ذیل تاریخ تربت حیدریه قابل بررسی است. واژۀ زاوه که با کلمات زاو، زو، زوه، زاوين، زاب، زابه و زابين (همگی در ارتباط با دریا و زمین و جلگۀ پرآب) از يک خانواده است، نام قدیم تربت حیدریه، و همچنین یکی از دهستان‌ها و روستاهای شهرستان کنونی زاوه است. نام زاوه به احتمال از اواخر سدۀ 8 یا اوائل سدۀ 9ق، به خاطر حضور [[قطب الدین حیدر (تبریز ۶۱۸ق)|قطب‌الدین حیدر]] و مزار او در این شهر به‌تدریج به تربت قطب‌الدین حیدر، بعدها تربت حیدری و سرانجام به تربت حیدریه تغییر یافته است. در نخستین تقسیمات کشوری زاوه از دهستان‌ها و سپس یکی از بخش‌های شهرستان تربت حیدریه بوده، تا این‌که در سال 1387ش به شهرستان ارتقاء یافته است. شهرستان زاوه متشکل است از 2 بخش، 4 دهستان (با بیش از 70 روستای مسکونی) و 2 شهر: بخش مرکزی (مشتمل بر دهستان‌های زاوه و صفائیه، به مرکزیت شهر دولت‌آباد)، بخش سلیمان (مشتمل بر دهستان‌های ساق و سلیمان، به مرکزیت شهر چخماق). بخش و دهستان سليمان از روی اسم يکی از برادران [[امام رضا]]، مشهور به شاه سلطان سلیمان، که در این منطقه مدفون است نام‌گذاری شده. روستای چخماق در سال 1400ش دارای ادارات و تأسیسات شهری شده است. براساس سرشماری سراسری سال 1395ش جمعیت شهرستان زاوه 67,695نفر است؛ طبق اطلاعات مرکز آمار ایران و براساس سرشماری مذکور، نزدیک به 14درصد ساکنان شهرستان شهرنشین و حدود 82درصد روستانشین بوده‌اند. شهرستان زاوه در شمال با [[فریمان، شهرستان|شهرستان فریمان]]، در شرق شمالی با [[تربت جام، شهرستان|شهرستان تربت جام]]، در شرق با [[باخرز، شهرستان|شهرستان باخرز]]، در جنوب شرقی با [[خواف، شهرستان|شهرستان خواف]]، در جنوب با [[رشتخوار، شهرستان|شهرستان رشتخوار]]، و در غرب و شمال غربی با [[تربت حیدریه، شهرستان|شهرستان تربت‌ حیدریه]] محدود شده است.