بزرگمهر، منوچهر (تهران ۱۲۹۰ـ امریکا ۱۳۶۵ش)
| منوچهر بزرگمهر | |
|---|---|
| زادروز |
تهران ۱۲۹۰ ش |
| درگذشت | امریکا ۱۳۶۵ش |
| ملیت | ایرانی |
| شغل و تخصص اصلی | مترجم |
| آثار | فلسفه چیست؟؛ بیرون گود؛ مرقعات صاحبدل؛ فلسفه تحلیل منطقی |
| گروه مقاله | زبان شناسی و ترجمه |
منوچهر بزرگمهر (تهران ۱۲۹۰ـ آمریکا ۱۳۶۵ش)
مترجم، پژوهشگر فلسفه و نویسندۀ ایرانی. پدر او میرزا یوسف‌خان، ملقب به علیم‌السلطنه، از پزشکانی بود که دوره طب را در فرانسه گذرانده بود. بزرگمهر تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در مدرسه آمریکایی تهران به اتمام رساند و سپس دو سال در مدرسه حقوق تحصیل کرد. در سال 1310 ش به انگلستان رفت و در دانشگاه بیرمنگام در رشتۀ حقوق دانشنامۀ لیسانس گرفت. پس از بازگشت به ایران در وزارت معارف، وزارت امور خارجه، شرکت بیمه، راه‌آهن و شرکت نفت به کار پرداخت. بزرگمهر پیش از سفر به اروپا ادبیات فارسی و عربی را فراگرفت و بعد از بازگشت نیز این دروس و مقدمات فقه و اصول و سپس فلسفه را ادامه داد. از اساتید وی مرحوم جلال‌الدین همایی، محمود شهابی و بدیع‌الزمان فروزانفر را می توان نام برد. آشنایی بزرگمهر با زبان عربی و ادبیات فارسی، در نثر وی تاثیر داشت.
او با نوشته‌ها و ترجمه‌های متعدد خود منابع فراوانی از فلسفه های جدید و معاصر [۱]را در دسترس اهل فلسفه قرار داد و این کوشش وی، موجب توجه به فلسفه تطبیقی[۲] در چند دهه اخیر گردید و حتی به پیشنهاد او بود که شهید مطهری جلسات هفتگی فلسفه تطبیقی را دائر نمود. بزرگمهر به گفته خود، فطرتی شکاک و ذهنی دیر‌باور داشت، ولی چون نتوانسته بود در میان آرای گوناگون فلاسفه غربی و اسلامی آرامش خاطری پیدا کند، گهگاه سراغ عرفان می‌رفت و با وجود اینکه بیشتر به ترجمه آثار فلاسفه تجربی‌مذهب[۳] علاقمند بود، به نارسایی‌های فلسفه جدید نیز توجه داشت و در آثار خود ذکر کرده بود که با کنارگذاشتن مابعدالطبیعه، مبانی علم متزلزل می‌شود. وی پیش از مرگ کتابخانه شخصی خود را به کتابخانه گروه فلسفه دانشگاه تهران اهدا کرد.
بعضی از آثار وی عبارتند از: فلسفه چیست؟؛ بیرون گود؛ مرقّعات صاحبدل؛ فلسفۀ تحلیل منطقی[۴] (تهران، ۱۳۴۸ش)؛ ترجمۀ مسائل فلسفه[۵]، اثر برتراند راسل (تهران ۱۳۴۷ش)؛ تحلیل ذهن[۶]، اثر برتراند راسل؛ رساله در علم انسانی[۷]، اثر بارکلی؛ سه گفت‌وشنود، اثر بارکلی؛ ژان پل سارتر، اثر موریس کرنستن (تهران ۱۳۵۰ش)؛ زبان، حقیقت، منطق[۸]، اثر الف. ج. آیر؛ پوپر، اثر برایان مَگی (تهران، ۱۳۵۹ش)؛ کارناپ، اثر آرن نائس (تهران، ۱۳۵۲ش)؛ ویتگنشتاین، اثر یوستوس هارت ناک (تهران، ۱۳۵۱ش).