ابن بابویه، محمد بن علی (قم ۳۰۵ـ ری ۳۸۱ق)
ابن بابِوَیْه، محمد بن علی (قم ۳۰۵ـ ری ۳۸۱ق)
| محمد بن علی بن بابویه | |
|---|---|
| زادروز |
قم ۳۰۵ق |
| درگذشت | ری ۳۸۱ق |
| ملیت | ایرانی |
| شغل و تخصص اصلی | فقیه و محدث |
| آثار | لتوحید؛ الامالی؛ عیون اخبار‌الرضا (ع)؛ علل‌الشرایع و الاحکام؛ الاعتقاد؛ ثواب الاعمال؛ عقاب‌الاعمال؛ من لایَحضُرُه‌الفقیه |
| گروه مقاله | دین اسلام |
| خویشاوندان سرشناس | علی بن حسین (پدر)، حسین (برادر) |
(معروف به «شیخ صدوق») فقیه و محدث امامی. به پدرش علی بن حسین و برادرش حسین نیز ابن بابویه گویند. او و دو تن دیگر از نویسندگان کتاب‌های اربعه را «محمدین ثلاث» می‌خوانند. بیشتر احادیث را در قم نزد پدرش فراگرفت، ولی به بیشتر شهرهایی که محدثی در آن‌جا سراغ داشت، مانند خراسان، بغداد، مکه، مدینه و شهرهای ماوراءالنهر ازجمله ایلاق، بلخ، سمرقند، و عانه نیز سفر کرد تا بر اندوخته‌هایش در حدیث بیفزاید. از این‌رو شمار استادان او از ۲۰۰ افزون، و به همین نسبت نیز دارای شاگردانی بسیار بود. شماری اندک در امامیه با وجود اعتقاد به عدالتش، در وثاقت او خدشه می‌کنند. او معتقد بود که ممکن است از پیامبر اکرم (ص) نیز سهو سر زند. ابن بابویه بیش از ۳۰۰ اثر در تفسیر، فقه، حدیث، کلام، تاریخ، رجال، اخلاق، دعا و زیارت تألیف کرده است. کتاب‌های فقهی او نص روایات است که به‌طور موضوعی مرتب شده‌اند. او از فقیهان اخباری بود، اما چنین نبود که اصلاً به نقد روایات براساس ضوابط علم رجال و اصول فقه نپردازد، با این حال، فقه او جدای از حدیث نبود. وی نیمۀ دوم عمر خود را به دعوت رکن‌الدولۀ دیلمی در ری ساکن بود. مقبرۀ ابن بابویه در ری معروف است. از مهم‌ترین آثارش: التوحید؛ الامالی؛ عیون اخبار‌الرضا (ع)؛ علل‌الشرایع و الاحکام؛ الاعتقاد؛ ثواب الاعمال؛ عقاب‌الاعمال؛ من لایَحضُرُه‌الفقیه که اساسی‌ترین اثر وی و از اهم کتب حدیث نزد شیعه و از کتب اربعه است.