ابومنصور محمد بن عبدالرزاق ( ـ۳۵۰ق)
ابومنصور محمد بن عبدالرزّاق ( ـ۳۵۰ق)
(یا: ابومنصور طوسی) امیر نامدار سامانیان. پسر عبدالرزاق طوسی بود و در پادشاهی امیر نوح دوم سامانی، عامل طوس بود، اما چون از فرمان امیر سرپیچید (۳۳۶ق) منصور قراتکین، امیر خراسان، به فرمان نوح برای سرکوبی‌‌اش به نیشابور رفت. ابومنصور گریخت و عاقبت به رکنالدوله پناه برد. رکنالدوله وی را گرامی داشت و او را به جنگ با مرزبان فرستاد. پس از پیروزی بر مرزبان، مدتی در آذربایجان ماند و به ری بازگشت (۳۳۸ق) و در نامه‌ای از نوح عذرخواهی کرد. وقتی نوح عذرخواهی وی را پذیرفت به طوس رفت (۳۳۹ق) و به دنبال عزل اَبوالحسن سیمجُوری، عبدالملک اول سامانی او را سپهسالار خراسان کرد (۳۴۹ق)، اما دیری نپایید که با سعایت و نفوذ درباریان از منصب خود عزل شد. منصور اول سامانی پس از برآمدن، وی را بار دیگر سپهسالار خراسان و مأمور دستگیری الپتکین کرد (۳۵۰ق). ابومنصور درپی قدرت‌یافتن دوباره، عَلَم عصیان برافراشت و ابیورد و نسا را تاراج کرد و رکن الدولۀ دیلمی را به تسخیر گرگان فراخواند. درپی این ماجرا، منصور، سپهسالاری را به ابوالحسن محمد، والی پیشین خراسان، داد. (۳۵۰ق) او نیز به جنگ ابومنصور رفت و وی را کشت. شاهنامۀ منثور که کهن‌ترین نثر دَری است، به فرمان ابومنصور تدوین یافته است (۳۴۸ق).