احمدشاه قاجار (تهران ۱۲۷۵ ـ پاریس ۱۳۰۸ش)

احمدشاه قاجار;
زادروز	تهران ۱۲۷۵ش;
درگذشت	پاریس ۱۳۰۸ش
محل زندگی	ایران- فرانسه
ملیت	ایرانی
شغل و تخصص اصلی	فرمانروا
گروه مقاله	تاریخ ایران
خویشاوندان سرشناس	محمدعلی شاه (پدر)

هفتمین و آخرین پادشاه (حک: ۱۳۲۷ـ۱۳۴۴ق) قاجار. پسر بزرگ محمدعلی‌شاه قاجار بود و پس از عزل پدرش به سلطنت رسید و چون خردسال بود نیابت سلطنت به عَضِدُالمُلک قاجار و بعد از فوت او به ناصِرُالمُلک قَراگوزلو محول شد. احمدشاه که در ۱۳۳۲ق تاج‌گذاری کرد، در اوایل سلطنت خود با آشوب‌های سالارالدوله و شعاع‌السلطنه و محمدعلی شاه مواجه شد. با قرارداد ۱۹۰۷ (۱۳۲۵ق) ایران میان انگلیس و روسیه، تقسیم شد و دولت مرکزی عملاً دست‌نشاندۀ آن‌ها گردید. دولت روس در ۱۳۲۹ق/۱۹۱۱م، طی اولتیماتومی به ایران، خواستار اخراج فوری مستشاران امریکایی که به دعوت مجلس برای اصلاح امور مالی به ایران آمده بودند، شد. گرچه دولت ایران ـ برخلاف نظر مجلس ـ تسلیم شد، قوای روس وارد کشور گردید و به دستگیری و اعدام آزادی‌خواهان پرداخت. با آغاز جنگ جهانی اول در ۱۳۳۴ق و به‌رغم بی‌طرفی ایران، قوای روس و انگلیس و عثمانی وارد ایران شدند و کشور دچار هرج‌ومرج و گرانی و قحطی شد. پس از انقلاب ۱۹۱۷ روسیه، وثوق‌الدوله، نخست‌وزیر، طی قرارداد ۱۹۱۹ با انگلیس، آشکارا همۀ امور مالی و نظامی کشور را در اختیار انگلستان قرار داد، اما احمدشاه به‌رغم اصرار و تهدید آن کشور، حاضر به امضای آن نشد و این قرارداد نیز با مخالفت مجلس و افکار عمومی روبه‌رو گردید. پس از کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ش رضاخان که وزیر جنگ و سپس نخست‌وزیر شد (۱۳۰۲ش)، با تبلیغ جمهوریت، قصد براندازی رژیم قاجار را داشت، اما ناکام ماند. او با مداخله در انتخابات مجلس، طرفداران خود را به مجلس پنجم فرستاد. سرانجام مجلس در ۱۳۰۴ش به خلع سلطنت قاجار رأی داد. احمدشاه که از ۱۳۰۲ش در اروپا به‌سر می‌برد تا ۱۳۰۸ش در همان‌جا زندگی کرد و سرانجام در پاریس درگذشت و در نجف اشرف دفن شد. احمدشاه مردی آزادی‌خواه و پای‌بند به قانون اساسی و نظام مشروطه، و درعین‌حال ضعیف‌النفس بود.