اسحاق سامانی، ابویعقوب (قرون ۳ و ۴ق)
اِسحاق سامانی، ابویعقوب (قرون ۳ و ۴ق)
از امرای سلسله سامانی. گفتۀ نَرشَخی در تاریخ بخارا که نصر بن احمد سامانی، حاکم سمرقند، برادرش اسحاق سامانی را به جای برادر دیگرش اسماعیل سامانی به امارت بخارا گمارد، ظاهراً درست به نظر نمی‌رسد و اسحاق یاور و فرمانبردار اسماعیل و متصدی دیوان مَظالم بخارا بوده است. امیر احمد بن اسماعیل سامانی در اوایل امارت خود در ۲۹۵ق برای پیش‌گیری از قیام عموی خود، اسحاق سامانی، وی را از حکومت سمرقند برکنار و در بخارا حبس کرد. اما در ۲۹۸ق او را آزاد کرد و به امارت سمرقند و فرغانه گمارد. با امارت نصر بن احمد سامانی (نصر دوم) در ۳۰۱ق، اسحاق، بزرگ خاندان سامانی، نخستین کسی بود که بر ضد امیرنصر شورید و با وجود بیماری، خود را امیر خواند و برای تصرف بخارا لشکری به فرماندهی پسرش الیاس فرستاد. حمویه بن علی، سردار نصر، لشکر وی را شکست داد (شعبان یا رمضان ۳۰۱ق)، سپس در نبردی دیگر او را در سمرقند امان داد و اسیر کرد و به بخارا برد. اسحاق سامانی در قُهندز بخارا محبوس شد و در همان‌جا درگذشت.