اسد بن عبدالله قسری
اَسدِ بنِ عبداللهِ قَسْری (دمشق ـ بلخ ۱۲۰ق)
از امرای عرب و حاکم خراسان (حک: ۱۰۶ـ۱۰۹؛ ۱۱۷ـ۱۲۰ق)، در خلافت هشام بن عبدالملک اموی. اسد از جانب برادرش، خالد، که والی عراق بود، به ولایت خراسان منصوب شد (۱۰۶ق) و با ترکان آن دیار جنگید. نبرد وی با پادشاه طخارستان به صلح انجامید (۱۰۷ق). سپس هرات را تصرف کرد، و در مرمّت و آبادانی بلخ کوشید. درپی عزل برادرش به دست هشام، او نیز از حکومت خراسان عزل شد (۱۰۹ق). هشت سال بعد، درپی آشوب‌های مخالفان و فعالیت‌های داعیان عباسی، بار دیگر هشام (خالد) ولایت خراسان را به اسد سپرد (۱۱۷ق). وی در سر راه خود به خراسان ناآرامی‌ها را فرونشاند و ترمذ و سمرقند را نیز به صلح متصرف شد. بلخ را مرکز امارت خود قرار داد و در نبردهایی، خاقان ترک شهر ختَّل را شکست داد و موجبات امنیت و رونق اقتصادی خراسان را فراهم کرد. در سرکوب داعیان عباسی به خشونت رفتار می‌کرد، ولی روابط خوبی با خانواده‌های کهن ایرانی در خراسان داشت، چنان‌که سامان خدات، نیای سامانیان، در زمان او اسلام آورد و نام فرزند خویش را به ولای او اسد نامید.