بندرعباس، شهر
| بندرعباس، شهر | |
|---|---|
| کشور | پرونده:Flag of Iran.svg ایران |
| استان | هرمزگان |
| شهرستان | بندرعباس |
| نام دیگر | بندر عباسی؛ شهرو؛ گرون یا جرّون؛ گامبرون یا گمرو (نام‌های تاریخی و قدیمی) |
| جمعیت | 526,648نفر (1395ش) |
| موقعیت | ۱,۰۶۰کیلومتری جنوب شرقی تهران، در ساحل تنگۀ هرمز، سر راه جیرفت و کهنوج به بندر لنگه و کنار راه لار به میناب و جاسک، در انتهای راه سیرجان و حاجی‌آباد به ساحل تنگۀ هرمز |
| نوع اقلیم | گرم و خشک |
| ارتفاع از سطح دریا | ۱۰ متر |
| تولیدات و صنایع مهم | پالایش نفت |
بندرعباس، شهر
بندرشهری در استان هرمزگان و مرکز اداری شهرستان بندرعباس و استان هرمزگان. با ارتفاع دَه متر، در جلگه‌ای ساحلی، در ۱,۰۶۰کیلومتری جنوب شرقی تهران، در ساحل تنگۀ هرمز، سر راه جیرفت و کهنوج به بندر لنگه و کنار راه لار به میناب و جاسک، در انتهای راه سیرجان و حاجی‌آباد به ساحل تنگۀ هرمز، قرار دارد. و اقلیم آن گرم و خشک است. میانگین حداکثر دمای آن ۳۲درجه و میانگین حداقل دمای آن ۲۲درجۀ سانتی‌گراد، میانگین بارندگی سالانۀ آن ۱۵۶میلی‌متر، و جمعیت آن 526,648نفر است (۱۳9۵ش). این شهر پالایشگاه نفت دارد و با توجه به پایانه‌های بزرگ حمل و نقل دریاییِ بندر شهید رجایی و بندر شهید باهنر، مجهزترین و مهم‌ترین شهر بندریِ ایران است.
مردم بندرعباس به زبان فارسی، گویش بندری، که ترکیبی از زبان فارسی با واژه‌های عاریتی عربی، هندی و حتی کلمات زبان‌های اروپایی‌ست، سخن می‌گویند. بندرعباس به دلیل سوق‌الجیشی بودنش در طول چند سدۀ اخیر مدام در معرض عناصر فرهنگ‌های دیگر قرار گرفته است؛ به همین دلیل در این شهر و دیگر شهرستان‌های هرمزگان علاوه بر مواجهه با آداب و رسوم کهن ایرانی، برخی آداب و رسوم و شیوه‌های زیست ملت‌های دیگر نیز دیده می‌شود. خاصه تأثرپذیری‌های مشهودی که از فرهنگ شبه‌قاره و افریقا داشته‌اند.
تاریخچه
نخستین‌بار در دورۀ داریوش بزرگ، پادشاه هخامنشی، از محل کنونی بندرعباس یاد شد؛ ظاهراً داریوش کبیر از آن‌جا سردار خود، سیلاکس را به هند و دریای سرخ فرستاد. مدارک و اسناد گویای آن است که روستایی به نام شهرو در نزدیکی بندرعباس کنونی وجود داشته است. هنگامی‌که قطب‌الدین تهمتن در ۷۰۰ق به جزیرۀ گرون (جرّون) مهاجرت کرد، شهری که در جزیرۀ مزبور بنا کرده بود را هرمز نامید و شهرو، گرون یا جرّون نام گرفت. با استیلای پرتغالی‌ها بر جزیرۀ هرمز و از رونق افتادن هرمز، گرون رفته‌رفته توسعه و رونق یافت. شاه‌‌عباس اولِ صفوی در ۱۰۳۱ق پرتغالی‌ها را از جزیرۀ هرمز بیرون راند و بندر گرون یا جرّون، که انگلیسی‌ها آن را گامبرون یا گمرو می‌نامیدند، به افتخار او بندرعباس و نیز عباسی نام گرفت و به زودی بزرگ‌ترین بندر ایران شد. با رونق‌گرفتن بندر بوشهر، بندرعباس رفته‌رفته موقعیت خود را از دست داد. در ۱۱۷۲ش با باریکه‌ای از ساحل دریا، به سلطان عمان واگذار شد و پس از آن‌که در ۱۲۴۷ش پس گرفته شد، به مرور توسعه یافت و با ایجاد راه‌های ارتباطی خوب، احداث پایگاه دریایی، اتصال آن به شبکۀ راه‌آهن سراسری، و مجهزشدن به تأسیسات بندری و پالایشگاهی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین بندرهای ایران شد.