سزان، پل (۱۸۳۹ـ۱۹۰۶)

پُل سِزان Paul Cezanne
زادروز	1839م
درگذشت	1906م
ملیت	فرانسوی
تحصیلات و محل تحصیل	مدرسه بوربون در اکس ـ ‌آن ـ پرووانس
شغل و تخصص اصلی	نقاش
سبک	پُست‌امپرسیونیسم
آثار	قماربازان (ح 1890‌ـ‌1895م؛ لوور، پاریس)، خانه مرد حلق‌آویزشده، نقش اشیا: سیب‌های درشت، پارچه، تُنگ، ظرف میوه‌خوری
گروه مقاله	نگارگری و مجسمه‌سازی جهان

تابلوی قماربازان، اثر پل سزان

خانه مرد حلق‌آویزشده اثر پل سزان

سِزان، پُل (۱۸۳۹ـ۱۹۰۶م)(Cezanne, Paul)

نقاش پُست‌امپرسیونیست فرانسوی. از سرامدان شکل‌گیری هنر مدرن بود. روش امپرسیونیست‌ها را که بر تأثیرات آنی و گذرای نور تمرکز داشتند، رها کرد و در شیوه‌ای که پروراند سعی در غلبه بر ساختار شکل‌های طبیعی داشت؛ این روش را در منظره‌پردازی، نقش اشیا، و تک‌چهره‌سازی به‌کار برد. تابلوی قماربازان (ح ۱۸۹۰‌ـ‌۱۸۹۵م؛ لوور، پاریس) از‌ آثار شاخص اوست. سِزان در مدرسۀ بوربون در اکس ـ ‌آن ـ پرووانس درس خواند، و در آن‌جا با امیل زولا، نویسندۀ فرانسوی، طرح دوستی ریخت. والدینش می‌خواستند در رشتۀ حقوق تحصیل کند، لیکن سزان آنان را متقاعد ساخت تا در پاریس هنر بخواند. سزان آموزش منظمی ندید و در امتحان ورودی مدرسۀ عالی هنرهای زیبا (بوزار) در پاریس رد شد. آثار آغازینش از گرایش عاطفی و نظام‌نیافته‌اش به هنر دولاکروا، دومیه و کوربه نشان دارند. در این زمره‌ آثارش، مضامین شورانگیز (همچون مجلس عیش و ربودن معشوق) را با رنگ‌های تند، تیره، و غلیظ بر سطح بوم نقاشی ‌کرده است.

هنرآموزی واقعی سزان در دهۀ ۱۸۷۰م آغاز شد، زمانی که از طریق کامی پیسارو به جمع امپرسیونیست‌ها راه یافت. پیسارو به او توصیه کرد که «هرگز نقاشی نکن مگر با سه رنگ اصلی و مشتقات بلاواسطۀ آن‌ها»؛ اگرچه سزان این نصیحت را کاملاً به‌کار نَبست، به اهمیت رنگ خالص پی برد. رهاکردن اندیشه‌های رمانتیک و تمرکز بر مشاهدۀ طبیعت از دیگر تأثیراتی بود که امپرسیونیسم در سزان نهاد. نقاشی‌اش با نام خانۀ مرد حلق‌آویزشده، که در نخستین نمایشگاه امپرسیونیستی عرضه شد، بازتابی بود از مرحلۀ انتقالی هنر سزان.

سزان پاریس را ناخوشایند یافت و در اکس‌ آن پرووانس انزوا گزید؛ این دوران پرحاصل‌ترین مرحلۀ زندگی هنری‌اش بود. پس از مرگ پدر توانگرش، استقلال مالی یافت و بیش از پیش به طبیعت و مسائل هنری خویش پرداخت، و خود را با تناقض‌های جالب و پرثمر بسیاری روبه‌رو یافت. آرزو داشت که مناظر پوسن را بازآفرینی کند. برداشت سزان از ساختار، که با دل‌مشغولی‌های امپرسیونیست‌ها دربارۀ جوّ در تقابل بود، او را برآن داشت تا با استفاده از سطوح رنگی، اشیا و فضا را بازنمایی کند (ازجمله در نقاشی کوه سن ویکتوار). زیبایی آثار بعدی‌اش حاصل تغییر تدریجی رنگ‌های شفاف از سرد به گرم است، که با سادگی فرمی درآمیخته‌اند. در آبرنگ‌هایش نیز استعداد فوق‌العادۀ خود را نشان داد، و از شفافیت آن در آثار رنگ روغنی‌اش به‌خوبی بهره گرفت.

انسان در هنر سزان، چنان‌که در تابلوی قماربازان می‌بینیم، نتیجۀ کار است نه محرک اولیۀ آن؛ گرچه اتود پیکر انسان را ممارست مهمی می‌دانست و نقاشی‌های بسیارش از آب‌تنی‌کنندگان نشان از اشتیاق او برای رسیدن به ترکیب‌بندی هنرمندانه‌ای از اندام‌های برهنه دارد. منطق اندیشه‌هایش ناگزیر او را به‌سوی نقش اشیا، که در آن بسیار ماهر بود، و در نهایت به انتزاع، رهنمون شد. از این لحاظ آغازگر کوبیسم برشمرده می‌شود، این سبک اندکی پس از نمایشگاه مرور آثارش در ۱۹۰۷م شکل گرفت. در ۱۹۹۳م، تابلوی رنگ روغنی‌اش با نام نقش اشیا: سیب‌های درشت، به قیمت ۲۸.۶میلیون دلار به‌فروش رسید که تا آن زمان بالاترین قیمت پرداخت‌شده برای آثار سزان بود. در ۱۹۹۹م نقاشی پارچه، تُنگ، ظرف میوه‌خوری با قیمت ۵۵‌میلیون دلار، به‌فروش رسید.

 

---