آراتا
آراتا (Aratta)
نام سرزمینی باستانی و ثروتمند در همسایگی سرزمین باستانی اَنشان در نیمۀ جنوبی فلات ایران. آراتا در زبان سومری به‌معنی فراوانی نعمت و افتخار است. اولین بار نام آن در متون سومری دوران دوم سلسله‌های بِینُ‌النَّهرین (نیمۀ اول هزارۀ سوم پ‌م) می‌آید. از آن هنگام نام انشان بارها در متون عیلامی آمده و تکرار شده است؛ اما آراتا تنها در متون سومری وجود دارد. سومریان آن را سرزمینی بسیار ثروتمند معرفی می‌کنند. اولین بار اِنمِرکار، دومین پادشاه سلسلۀ اول دولت ـ شهر اوروک در سومر، از آراتا سخن می‌گوید و این‌که طلا و سنگ لاجورد برای تزیین معابد شکوهمند سومری، به‌ویژه معبد الۀ اینانا (اینَّ نَه) از آن‌جا فراهم می‌شود و آراتا سرزمینی است آن سوی کوهستان و آن سوی انشان. جان هانسمن تمدن شهر سوخته در سیستان را همان آراتای باستان معرفی کرده است؛ اما از دیدگاه یوسف مجیدزاده، باستان‌شناس ایرانی، مکان آن در استان کرمان بوده و احتمالاً همان تمدن جیرفُت است.