احمد عثمانی اول (ماگنسیا ۹۹۸ـ۱۰۲۶ق)
احمد عثمانی اول (ماگنسیا ۹۹۸ـ۱۰۲۶ق)
| احمد عثمانی اول | |
|---|---|
| زادروز |
ماگنسیا ۹۹۸ق |
| درگذشت | ۱۰۲۶ق |
| محل زندگی | امپراتوری عثمانی |
| ملیت | ترک |
| شغل و تخصص اصلی | فرمانروا |
| گروه مقاله | تاریخ جهان |
| خویشاوندان سرشناس | سلطان محمد سوم (پدر) |
چهاردهمین سلطان (حک: ۱۰۱۲ـ۱۰۲۶ق) عثمانی. بزرگ‌ترین پسر محمد سوم بود و پس از مرگ پدرش در ۱۴سالگی به سلطنت رسید. با زندانی‌کردن برادر خردسالش مصطفی، سنت برادرکشی در میان سلاطین عثمانی را ترک گفت و واگذاری تاج‌وتخت به بزرگ‌ترین عضو خاندان را جانشین آن کرد و چون در کشورداری بی‌تجربه بود ادارۀ حکومت در اختیار مادرش و رئیس خواجگان قرار گرفت. در دورۀ او شاه عباس صفوی اول، گنجه، شروان، تفلیس، دربند و باکو را به قلمرو ایران بازگرداند. احمد در ۱۰۱۴ق پست و ویزگراد در بوسنی را تسخیر کرد. در ۱۰۱۵ق معاهدۀ صلحی میان عثمانیان و خاندان هاپسبورگ در زیتواتوروک بسته شد که نقطۀ عطفی در مناسبات خارجی دولت عثمانی به‌شمار می‌رود. در ۱۰۱۷ق برخی شورش‌های داخلی (قیام‌های جلالی) را سرکوب کرد. در ۱۰۲۴ق قرارداد جدیدی با ترانسیلوانیا و در ۱۰۲۵ق پیمان‌نامۀ صلحی بیست‌ساله با امپراتوری هاپسبورگ منعقد کرد که براساس آن به بازرگانان اتباع دولت هاپسبورگ‌‌ها حق کاپیتولاسیون داده می‌شد. بر اثر تیفوس درگذشت و پیکرش را در جوار مسجد سلطان احمد به خاک سپردند. پادشاهی با اعتقادات مذهبی بود و بیشتر ثروت شخصی خود را صرف امور خیریه و ساخت مسجد و مدرسه و حمایت از نیکوکاران و دانشمندان کرد. مسجد سلطان احمد کبیر (مسجد کبود) در میدان اسب‌دوانی استانبول از بناهای مهم اوست. در دورۀ او، مجموعه‌ای از قوانین اداری و تجاری به نام قانون‌نامه تدوین شد که بعضی مواد آن ناظر بر ممنوعیت مشروبات الکلی و استعمال توتون در عثمانی بود. احمد به شعر و شکار و جریدبازی (مشق جنگ‌‌کردن) علاقۀ بسیار داشت و به ترکی و فارسی شعر می‌سرود و «بختی» تخلص می‌کرد.