اسحاقیه
اِسحاقِیه
نام سه گروه از فرقه‌های انحرافی از مذهب شیعه؛ ۱. پیروان اسحاق بن عمرو که دسته‌ای از فرقِ کیسانیه‌اند. اینان قائل به حلول خداوند در امام علی (ع) بودند و می‌گفتند امامت از فرزندان ابوطالب به فرزندانِ عباس رسیده است و ختم رسالت ممکن نیست و هیچ زمانه‌ای بدون پیغمبر (ص) نمی‌ماند. پیروان این گروه در این مسئله که بعد از علی (ع) خداوند در چه کسی حلول کرده است، اختلاف دارند؛ ۲. پیروان اسحاق ترک که خود را از نسل یحیی بن زید بن علی (ع) می‌دانست و دعوی امامت داشت. اسحاق که از داعیان ابومسلم خراسانی بود، پس از قتل ابومسلم به ماوراء النهر رفت و با استفاده از محبوبیت ابومسلم، هوادارانش را که خلافت را حقِ او می‌دانستند، گرد خود آورد و گفت: ابومسلم از پیغمبران و فرستادۀ زردشت است. زردشت زنده است و روزی ظهور خواهد کرد و ابومسلم نیز زنده و در کوه‌های ری پنهان است و روزی خروج می‌کند؛ ۳. پیروان اسحاق بن زید بن حارث، از یاران عبدالله بن معاویۀ بن جعفر صادق (ع) که فرقه‌ای از غُلات شیعه بودند. اینان علی (ع) را در نبوت شریکِ پیامبر (ص) می‌دانستند و معتقد بودند که جنگ با مشرکان به رسول خدا (ص) و نبرد با منافقان به علی (ع) احاله شده است و فرقی میان امامت و نبوت نیست. این فرقه از «اباحیان» به شمار می‌رفتند و گویا همان «شریکیه» باشند.