ایرج کابلی
| ایرج کابلی | |
|---|---|
| زادروز |
کرمان 23 فروردین 1317ش |
| درگذشت | تهران 29 بهمن 1399ش |
| ملیت | ایرانی |
| تحصیلات و محل تحصیل | دانش‌آموخته‌ی معماری |
| شغل و تخصص اصلی | مترجم |
| شغل و تخصص های دیگر | نویسنده و پژوهشگر خط و زبان فارسی |
| آثار | وزن‌شناسی و عروض (آگه- 1376)؛ کشف خزرستان (ترجمه‌ی اثری از ل‍ف ن. گ‍وم‍ی ل‍ی ی‍وف، آگاه- 1382)؛ درست‌نویسی خط فارسی (بازتاب‌نگار- 1384)؛ دستور جامع زبان اوستا (فرهنگ معاصر- 1393)؛ راه نظم‌بندی (بوتیمار- 1395) |
| گروه مقاله | ادبیات فارسی |
ایرج کابلی (کرمان 23 فروردین 1317ش- تهران 29 بهمن 1399ش)
نویسنده و مترجم ایرانی و متخصص و پژوهشکر خط و رسم‌الخط زبان فارسی. عمده‌ی اهمیت علمی کابلی در اقدامات عملی و پیشنهادهای او برای تغییر و اصلاح شیوه‌های رسم‌الخط فارسی و شیوه‌های نوین تقطیع اوزان عروضی است.
در خانواده‌ای زرتشتی به دنیا آمد. پس از پایان تحصیلات مقدماتی برای تحصیل در دبیرستان البرز به تهران رفت و با پایان تحصیلات متوسطه در رشته‌ی معماری تحصیل کرد. با یادگیری زبان‌های روسی و انگلیسی ترجمه‌هایی از شعرهای آنا آخماتووا و داستان‌های چخوف و آثار دیگر شاعران و نویسندگان روسی و انگلیسی‌زبان را به نشریاتی چون آدینه و کارنامه سپرد. وی هم‌زمان با احمد شاملو به ترجمه‌ی دن آرام پرداخت، اما با اطلاع از کار شاملو کارش را نیمه‌تمام رها کرد. در مرداد 1371 فراخوانی برای اصلاح خط و نگارش فارسی در ماهنامه‌ی آدینه منتشر کرد که به تشکیل «شورای بازنگری در شیوه‌ی نگارش و خط فارسی» انجامید. پیشنهادهای وی در این شورا که افرادی چون محمدرضا باطنی، کریم امامی، علی‌محمد حق‌شناس، احمد شاملو، هوشنگ گلشیری، محمدرضا شفیعی کدکنی، کاظم کردوانی و مسعود خیام در جلساتش شرکت کردند، منجر به اتخاذ شیوه‌هایی در رسم‌الخط فارسی (از جمله مساله‌ی بی‌فاصله‌نویسی) شد که بلافاصله یا بعدتر توسط فرهنگستان زبان و ادب فارسی و مجامع فرهنگی و پاره‌ای ناشران مورد استفاده قرار گرفت. پس از انحلال این شورا در اوائل دهه‌ی 1380ش کابلی با انتشار کتاب درست‌نویسی خط فارسی سعی کرد راه شورا و کار نیمه‌تمام آن را پی بگیرد.
از سوابق حرفه‌ای کابلی باید به عضویتش در هیات دبیران کانون نویسندگان ایران و همچنین عضویت در هیات امنای بنیاد هوشنگ گلشیری اشاره کرد.
از وی جز مقالات متعدد در زمینه‌ی خط و زبان و شیوه‌های نگارش و رسم‌الخط فارسی و ترجمه‌های پراکنده که همه در نشریاتی چون آدینه و کارنامه و کیهان منتشر شده‌اند، و همچنین تالیفاتی که هنوز منتشر نشده‌اند، چند تالیف و ترجمه‌ی معدود نیز به شکل کتاب در دست است که با توجه به منابع موجود به آنها اشاره می‌کنیم.
کتاب‌شناسی
- وزن‌شناسی و عروض (آگه- 1376)
- کشف خزرستان (ترجمه‌ی اثری از ل‍ف ن. گ‍وم‍ی ل‍ی ی‍وف، آگاه- 1382)
- درست‌نویسی خط فارسی (بازتاب‌نگار- 1384)
- دستور جامع زبان اوستا (فرهنگ معاصر- 1393)
- راه نظم‌بندی (بوتیمار- 1395)
- یوگنی اونه‌گین: رمان منظوم (ترجمه‌ی اثری از آلکساندر پوشکین، بازتاب‌نگار- 1399)