وثوقی، بهروز (خوی ۱۳۱۶ش)

بهروز وثوقی;
زادروز	خوی ۱۳۱۶ش;
محل زندگی	ایران و آمریکا
ملیت	ایرانی
شغل و تخصص اصلی	بازیگر
آثار	قیصر (۱۳۴۸)؛ رضا موتوری (۱۳۴۹)؛ طوقی (۱۳۴۹)؛ کندو (۱۳۵۴)؛ تنگسیر (۱۳۵۲)؛ گوزن ها (۱۳۵۴)؛ سوته دلان (۱۳۵۶)
گروه مقاله	سینما
جوایز و افتخارات	7 جایزۀ بهترین بازیگر نقش اول مرد از جشنوار‌ه‌های فیلم سپاس و جشنوارۀ جهانی فیلم تهران

بهروز وثوقی (خوی ۱۳۱۶ش- )

(نام اصلی: خلیل وثوقی) بازیگر ایرانی. استعداد و توانایی بازیگری‌اش، که تا اواسط دهۀ ۱۳۴۰ش به‌دلیل شهرت فردین شناخته نشده بود، در فیلم قیصر (۱۳۴۸) آشکار شد. قیصر با عقب‌راندن جریان سینمای گنج قارونی، به‌تدریج، از محبوبیت فردین کاست و وثوقی را به‌منزلۀ جوان اول فیلم‌های موج نو و موج سوم مطرح کرد؛ این‌گونه فیلم‌ها در تقابل با فیلم فارسی قرار داشتند؛ در فیلم‌های رضا موتوری (۱۳۴۹)، طوقی (۱۳۴۹)، فرار از تله (۱۳۵۰)، و کندو (۱۳۵۴)، نقش آدم‌های عاصی و زخم‌خورده را بازی کرد که به سرنوشت تلخی گرفتار می‌شوند.

کارنامۀ بازیگری‌ وثوقی به دو دورۀ مجزا تقسیم می‌شود: ‌قبل و بعد از قیصر (۱۳۴۸). در دورۀ اول در ملودرام‌های سطحی و در نقش انسان‌های خبیث یا قهرمان‌های پاکدل حضور یافت، همچون گل گمشده (۱۳۴۱)، عروس دریا (۱۳۴۴) و خداحافظ تهران (۱۳۴۵)، و در دورۀ دوم بازیگرِ بسیاری از فیلم‌های مطرح بود؛ مانند تنگسیر (۱۳۵۲) و گوزن‌ها (۱۳۵۴). پس از بازی در فیلم سوته‌دلان (۱۳۵۶)، به امریکا رفت و پس از سال‌ها اقامت، در چند نقش درجۀ دوم و سوم تلویزیونی و سینمایی بازی کرد.

در بسیاری از نظرسنجی‌های معتبر بهروز وثوقی بهترین یا جزو یکی از بهترین بازیگران سینمای ایران انتخاب شده است. همچنین از میان نسل‌های بعد از او برخی استعدادهای نو سعی در تقلید سبک بازیگری وی کرده‌اند. وثوقی در 7 فیلم پیش از انقلاب مسعود کیمیایی نقش اول را بازی کرده و همچنین در فیلم‌هایی از فریدون گله، ناصر تقوایی و امیر نادری نیز بازی‌های درخشانی از خود به یادگار گذاشته است.

وثوقی بین سال‌های 1348 تا 1356 برای بازی در فیلم‌هایی چون قیصر، رضا موتوری، داش آکل، گوزن‌ها، کندو، ملکوت و سوته‌دلان جوایز بهترین بازیگر نقش اول مرد سه دورۀ جشنوارۀ سپاس تهران و چهار دورۀ جشنوارۀ جهانی فیلم تهران را به دست آورده و از این حیث در میان بازیگران سینمای پیش از انقلاب بهترین است.

فیلم‌شناسی

صد کیلو داماد (۱۳۴۰) عباس شباویز
گل گمشده (۱۳۴۱) عباس شباویز
فرشته‌ای در خانه من (۱۳۴۲) آرامانیس آقامالیان
دختر ولگرد (۱۳۴۳) آرامانیس آقامالیان
لذت گناه (۱۳۴۳) سیامک یاسمی
دزد بانک (۱۳۴۴) اسماعیل کوشان
عروس دریا (۱۳۴۴) آرمان
امروز و فردا (۱۳۴۵) عباس شباویز
بیست سال انتظار (۱۳۴۵) مهدی رئیس‌فیروز
خداحافظ تهران (۱۳۴۵) ساموئل خاچیکیان
هاشم‌خان (۱۳۴۵) محمد زرین‌دست
ایمان (۱۳۴۶) مهدی رئیس‌فیروز
دالاهو (۱۳۴۶) سیامک یاسمی
زنی به نام شراب (۱۳۴۶) امیر شروان
وسوسۀ شیطان (۱۳۴۶) محمد زرین‌دست
بر آسمان نوشته (۱۳۴۷) ابراهیم زمانی آشتیانی
بیگانه بیا (۱۳۴۷) مسعود کیمیایی
تنگۀ اژدها (۱۳۴۷) سیامک یاسمی
دشت سرخ (۱۳۴۷) حکمت آقانیکیان
گرداب گناه (۱۳۴۷) مهدی رئیس‌فیروز
من هم گریه کردم (۱۳۴۷) ساموئل خاچیکیان
هنگامه (۱۳۴۷) ناصر محمدی
دزد سیاهپوش (۱۳۴۸) امیر شروان
دنیای آبی (۱۳۴۸) صابر رهبر
قیصر (۱۳۴۸) مسعود کیمیایی
پنجره (۱۳۴۹) جلال مقدم
دور دنیا با جیب خالی (۱۳۴۹) خسروپرویزی
رضا موتوری (۱۳۴۹) مسعود کیمیایی
طوقی (۱۳۴۹) علی حاتمی
قهرمانان (۱۳۴۹) (مشترکاً با ایالات متحده) ژان نگلسکو
لیلی و مجنون (۱۳۴۹) سیامک یاسمی
داش‌آکل (۱۳۵۰) مسعود کیمیایی
رشید (۱۳۵۰) پرویز نوری
فرارازتله (۱۳۵۰) جلال مقدم
یک مرد و یک شهر (۱۳۵۰) امیر شروان
بلوچ (۱۳۵۱) مسعود کیمیایی
دشنه (۱۳۵۱) فریدون گله
غریبه (۱۳۵۱) شاپور قریب
تنگسیر (۱۳۵۲) امیر نادری
خاک (۱۳۵۲) مسعود کیمیایی
گرگ بیزار (۱۳۵۲) مازیار پرتو
نفرین (۱۳۵۲) ناصر تقوایی
سازش (۱۳۵۳) محمد متوسلانی
ممل آمریکایی (۱۳۵۳) شاپور قریب
گوزن‌ها (۱۳۵۴) مسعود کیمیایی
ذبیح (۱۳۵۴) محمد متوسلانی
کندو (۱۳۵۴) فریدون گله
همسفر (۱۳۵۴) مسعود اسداللهی
بت (۱۳۵۵) ایرج قادری
بت‌شکن (۱۳۵۵) شاپور قریب
ماه عسل (۱۳۵۵) فریدون گله
ملکوت (۱۳۵۵) خسرو هریتاش
سوته‌دلان (۱۳۵۶) علی حاتمی
کاروان‌ها (۱۳۵۶) (مشترکاً با ایالات متحده) جیمز فارگو
نفس‌بریده (۱۳۵۷) سیروس الوند
گربه در قفس (۱۹۷۹م) (امریکا) محمد زرین‌دست
دفینه (۱۹۸۱م) (امریکا)
ابوالهول (۱۹۸۱م) فرانک شفنر
گروگان (۱۹۸۴م) (آلمان غربی)
چشمهایش (۱۹۸۷م) (آلمان غربی)
تهدید (۱۹۹۱م) (امریکا) سیروی نورسته
وحشت در بورلی هیلز (۱۹۹۱م)
The Crossing (ساخته ۱۹۹۹م/ هلند و بلژیک) نورا هوپ
Broken Bridges (ساخته ۲۰۰۴م) رفیق پویا
Zarin (ساخته ۲۰۰۵م) شیرین نشاط
2 Black Stallion (فرانسیس فورد کاپولا) نیمه‌تمام
فصل کرگدن (۲۰۱۱م) بهمن قبادی (ترکیه)