بوس، هیرونیموس (ح۱۴۶۰م ـ۱۵۱۶)
| هیرونیموس بوس Hieronymus Bosch | |
|---|---|
| زادروز |
سِرتوخنبوس در برابانت شمالی ح۱۴۶۰م |
| درگذشت | ۱۵۱۶م |
| ملیت | فلاندری |
| شغل و تخصص اصلی | نقاش |
| آثار | تخته‌نگاره جهنم از نقاشی سه‌لته‌ای باغ لذات دنیوی (ح ۱۵۰۵ـ۱۵۱۰م؛ پرادو، مادرید)، کشتی ابلهان (لوور، پاریس)، گاری علوفه (پرادو، مادرید)، پرده واپسین داوری |
| گروه مقاله | نگارگری و مجسمه‌سازی جهان |
بوس، هِیرونیموس (ح۱۴۶۰ ـ۱۵۱۶م)(Bosch, Hieronymus)
(یا: بوش؛ نام اصلی: یرون وان آکِن[۱]) نقاش فلاندری[۲]. خیال‌پردازی‌هایش اغلب با تصاویر عجیب و بی‌رحمانه همراه‌اند، و دنیایی گناه‌آلود و غیراخلاقی را به‌تصویر می‌کشند، که در آن شیاطین و موجودات ترسناک و غیرعادی مردم را شکنجه می‌دهند؛ همچون تخته‌نگارۀ جهنم[۳] از نقاشی سه‌لته‌ای باغ لذات دنیوی[۴] (ح ۱۵۰۵ـ۱۵۱۰م؛ پرادو[۵]، مادرید). جزءپردازی، پیچیدگی، و غرابت ناب آثارش نشان‌هایی از سوررئالیسم[۶] دارد. نام بوس برگرفته از زادگاهش سِرتوخنبوس[۷] در برابانت شمالی[۸]، هلند، است. آثارش که احتمالاً از یک فرقۀ اخوت دینی محلّی متأثر بود، بر بروگل مهتر[۹] قویاً تأثیر گذاشت. ظاهراً پیرو مسیحیت رسمی، و نقاشی ثروتمند و موفق بوده است، و چنان‌که زمانی گمان می‌رفت مرتد از دین نبوده است. فیلیپ دوم، پادشاه اسپانیا[۱۰]، که همان تجسم شیطانی را از دنیا داشت، آثار بوس را جمع‌آوری کرد. بوس در قرن ۱۶ و در سراسر زندگی‌اش، شهرت و اعتبار داشت و ستوده می‌شد. فیلیپ زیبا[۱۱]، فرمانروای بورگونی[۱۲]، اجرای پردۀ واپسین داوری[۱۳] را به او سفارش داد. سرچشمۀ هنر خیال‌انگیزش را که هیچ اشتراکی با هنر دورۀ مکتب آغازین هلندی[۱۴] ندارد، نمی‌توان به‌درستی تشخیص داد، گرچه آثارش آشکارا از هجو، طنز، نمادگرایی عامیانه، و فرهنگ محلی اواخر قرون وسطا مایه می‌گیرد. تابلوی کشتی ابلهان[۱۵] (لوور[۱۶]، پاریس)، قطعاً مفهومی قرون وسطایی دارد، و نقاشی گاری علوفه[۱۷] (پرادو، مادرید) به‌وضوح هجوی تمثیلی از مال‌اندوزی و اهداف مادی است.