بوئین زهرا، شهرستان
| بوئین زهرا، شهرستان | |
|---|---|
| استان | قزوین |
| بخش | مرکزی، دشتابی، رامند و شال |
| جمعیت | 122,994نفر (۱۳9۵ش) |
| موقعیت | جنوب شرقی استان قزوین |
| نوع اقلیم |
نواحی کوهستانی: معتدل و در دشت مرکزی و شمالی معتدل مایل به گرم از لحاظ بارندگی جزو مناطق خشک |
| نام لاتین | Buin Zahra |
| شهر ها و آبادی های مهم | بوئین زهرا، سگزآباد، دانسفهان، شال، ارداق و عصمت‌آباد. |
بوئین زهرا، شهرستان (County) Buin Zahra
واقع در جنوب شرقی استان قزوین، مشتمل بر بخش‌های مرکزی، دشتابی، رامند و شال، با مرکزیت اداری شهر بوئین زهرا. در شمال با شهرستان‌های قزوین و البرز، در شمال غرب و غرب با شهرستان تاکستان، در جنوب غرب با شهرستان آوج، در جنوب با استان مرکزی (شهرستان زرندیه)، در شرق با استان البرز (شهرستان اشتهارد)، و در شمال شرق با شهرستان آبیک محدود است. ارتفاع متوسط شهرستان از سطح دریا 1,500متر است. جنوب و غرب این شهرستان را کوه‌های نسبتاً مرتفعی، چون رامند با ارتفاع ۲,۵۸۰متر، آق‌داغ با ارتفاع ۲,۸۷۸متر، و کوه قراقی با ارتفاع ۲,۸۹۸متر، فراگرفته و نواحی شمالی را دشت هموارِ وسیعی تشکیل داده است. رودخانه‌های حاجی‌عرب و آوج و خشک‌رودهای دیگری، که چندان اهمیت ندارند، زهاب‌های این شهرستان را تشکیل می‌دهند. اقلیم آن در نواحی کوهستانی، معتدل و در دشت مرکزی و شمالی معتدل مایل به گرم، از نظر بارندگی جزو نواحی خشک، و جمعیت آن 122,994نفر است (۱۳9۵ش)؛ از این مقدار حدود 57درصد شهرنشین و باقی ساکن نقاط روستایی‌اند. مهم‌ترین شهرها و آبادی‌های آن عبارتند از: بوئین زهرا، سگزآباد، دانسفهان، شال، ارداق و عصمت‌آباد.
مردم بوئین‌زهرا به زبان‌های تركی آذربایجانی و فارسی سخن می‌گویند و شیعۀ دوازده‌امامی هستند. در چند آبادی شهرستان همچنان زبان تاتی رواج دارد. بوئین/بوهین را به معنی خرمنگاه و انبار غله، و زهرا را نام شخص یا گل و همچنین به معنای تلألؤ و روشنایی دانسته‌اند. همچنین با توجه به وجود معبد آناهیتا در این منطقه و تغییر نام‌های کهن ایران به نام‌های مقدس در دورۀ اسلامی، کلمۀ زهرا را در این اسم شکل تغییریافتۀ آناهیتا می‌توان دانست. سابقۀ روستانشینی در این ناحیه به هزاره‌های 3 و 4پ‌م می‌رسد. این منطقه تا سدۀ 2ق جزو منطقۀ ری بوده و پس از آن با گسترش قزوین، جزو توابع قزوین شده است. در دورۀ اسلامی منطقۀ بوئین زهرا از دهستان‌ها و بلوکات آباد و در مسیر قزوین و ایالت‌های شمال غربی ایران به مناطق مرکزی و جنوبی بوده است. فعالیت عمدۀ مردم بوئین زهرا مشاغل صنعتی، دامداری و كشاورزی است. از محصولات مهم آن غلات، پسته، گندم، جو، گردو، عدس، انگور، پیاز، پنبه و انواع صیفی‌جات است. آب زراعی شهرستان علاوه بر چند رودخانۀ فصلی، از طریق چند رشته قنات و چاه‌های عمیق و نیمه‌عمیق (منابع زیرزمینی) تأمین می‌شود. وجود چند شهرک صنعتی، مجتمع‌های صنعتی مهم و شمار زیادی کارگاه، بوئین زهرا را به شهرستانی صنعتی تبدیل کرده است.