اشتهارد، شهرستان
| اشتهارد، شهرستان | |
|---|---|
| استان | البرز |
| بخش | مرکزی و پلنگ‌آباد |
| جمعیت | 37,876نفر (1395ش) |
| موقعیت | نواحی جنوب غربی استان البرز |
| نوع اقلیم | معتدلِ مایل به گرم و خشک |
| ارتفاع از سطح دریا | ۱,۱۷۰متر (مرکز شهرستان) |
| برخی بناها | بقعۀ شاهزاده سلیمان؛ بقعۀ امامزاده زید و رحمانِ |
| نام لاتین | Eshtehard |
| شهر ها و آبادی ها | شهرهای اشتهارد و پلنگ‌آباد |
اشتهارد، شهرستان (County) Eshtehard
واقع در استان البرز، مشتمل بر بخش‌های مرکزی و پلنگ‌آباد، با مرکزیت اداری شهر اشتهارد. در سال 1391ش با جدا شدن بخش اشتهارد از شهرستان کرج و با انضمام روستای قره ترپاق از دهستان اخترآباد بخش صفادشت شهرستان ملارد (در استان تهران) به دهستان پلنگ‌آباد به شهرستان ارتقاء یافته است. براساس سرشماری سراسری سال 1395ش جمعیت شهرستان اشتهارد 37,876نفر است. این شهرستان که در نواحی جنوب غربی استان البرز واقع است، شامل چهار دهستان به نام‌های ایپک، صحت‌آباد، پلنگ‌آباد و جارو و دو شهرِ اشتهارد و پلنگ‌آباد می‌شود. از شمال با شهرستان‌های نظرآباد و ساوجبلاغ، از شمال شرقی با شهرستان کرج، از شرق با استان تهران، از جنوب با استان مرکزی و از غرب با استان قزوین محدود می‌شود.
اقلیم اشتهارد با ارتفاع ۱,۱۷۰متر از سطح آب‌های آزاد (مرکز شهرستان)، معتدلِ مایل به گرم و خشک است. بیشترین نواحی اشتهارد دشت و کویرهای خشکند که دارای پوشش گیاهی بیابانی هستند و جز این نواحی، بیشترین زمین‌های تحت زراعت این شهرستان (عمدتاً در نواحی شمالی) صرف صیفی‌کاری و کشت گیاهان علوفه‌ای یا باغداری (چون درختان سیب و انجیر) با استفاده از آب چاه‌های عمیق شده است. جز اینها کشت محدود غلات و حبوبات، پنبه، چغندرقند و سیب‌زمینی نیز رواج دارد. در نواحی شمالی شهرستان ارتفاعات حلقه‌دره و در جنوب شهر اشتهارد ارتفاعات قزلباش به چشم می‌خورند که از کوهستان‌های کم‌ارتفاع رشته‌کوه البرزند. اشتهارد جز چند خشک‌رود که در بارندگی‌های ادامه‌دار به صورت موقت آبی در آنها جریان می‌یابد رودخانۀ دائمی ندارد. حتی رودخانۀ شور رود نیز که پس از عبور از شهرستان‌های استان‌های زنجان و قزوین در جنوب کویر شمالی شهرستان اشتهارد از غرب به شرق جریان داشته و به دریاچۀ نمک قم ختم می‌شده، در خشکسالی‌های دهه‌های اخیر ایران چنین وضعیتی یافته و تبدیل به خشک‌رودی شده است. کویر اشتهارد یا قشلاق حسینخانی با طول و عرض حدودی 60×20کیلومتر در شمال این شهرستان قرار دارد.
منطقۀ صنعتی اشتهارد با تمرکز بر صنایع فلزی، كانی غير فلزی، غذایی، برق الکترونیک، نساجی و پوشاک، شیمیایی و سلولزی، مشتمل بر چندین شهرک و مجتمع‌های صنعتی بزرگ، بزرگ‌ترین منطقۀ صنعتی استان البرز است. مردم کنونی اشتهارد که غالباً مهاجرند مسلمان و پیرو مذهب شیعه‌‌اند و به زبان فارسی حرف می‌زنند، اما بومیان این منطقه از اقوام تاتی‌اند که به گویش اشتهاردی، از گویش‌های تاتی جنوبیِ رایج در جنوب غربی قزوین، سخن می‌گویند. مردم شهرستان عمدتاً به کسب و کارهای بومی و کار در شهرک‌های صنعتی شهرستان اشتغال دارند.
از جمله آثار تاریخی این شهرستان به بقعۀ شاهزاده سلیمان در ۶كیلومتری شرق اشتهارد و در كنار جادۀ اشتهارد به كرج، و بقعۀ امامزاده زید و رحمانِ دهستانِ پلنگ‌آباد می‌توان اشاره کرد که از آثار دورۀ صفویه و پیش از آن هستند.