جوانمرد، عباس (۱۳۰۷ش)
| عباس جوانمرد | |
|---|---|
| زادروز |
تهران 1307 |
| درگذشت | تورنتو 7 مهر ۱۳۹۹ش |
| ملیت | ایرانی |
| تحصیلات و محل تحصیل | هنرستان هنرپیشگی/ دانشگاه تهران |
| شغل و تخصص اصلی | نویسنده، کارگردان و بازیگر تئاتر |
| آثار | شهر طلایی |
| گروه مقاله | تئاتر |
| خویشاوندان سرشناس | نصرت پرتوی (همسر) |
عباس جوانمرد (تهران ۱۳۰۷ش- تورنتو ۷ مهر ۱۳۹۹ش)
کارگردان ایرانی، نمایش‌نامه‌نویس و بازیگر تئاتر و از مهم‌ترین چهره‌های تئاتر ملی ایران طی دهه‌های 1330 تا 1350ش. هدف او در تئاتر ترویج هنر ملی و تأکید بر زندگی و چهرۀ واقعی آدم‌های اجتماع بود. محلل، مرده‌خورها و افعی طلایی نوشتۀ علی نصیریان، براساس داستان‌هایی از صادق هدایت، درد دل آمیزیدالله و بلبل سرگشته اثر علی نصیریان، از نخستین اجراهای او بر روی صحنه بود. با تأسیس تلویزیون خصوصی «ثابت پاسال» (۱۳۳۷) نمایش‌های ویلای یوکا اثر ایزابل شرایبر، بادسام نوشتۀ اوگوست استریندبرگ، تقلا و تیر شکسته هر دو نوشتۀ همسرش نصرت پرتوی، زنگوله‌ها، غروب در دیاری غریب و قصۀ ماه پنهان از بهرام بیضایی، را برای نمایش زندۀ تلویزیونی کارگردانی کرد.
جوانمرد فارغ‌التحصیل هنرستان هنرپیشگی بود و در دانشگاه تهران نیز کارگردانی و بازیگری را تحت نظر پروفسور دیویدسون دوره دیده بود. همزمان با شاهین سرکیسیان، بهمن فُرسی و علی نصیریان «گروه هنر ملی» را بنیاد نهاد. در سال ۱۳۳۷ دوره‌های آموزش گویندگی و کارگردانی را در تلویزیون ملی ایران تشکیل داد و در سال ۱۳۳۹ سازمان تئاترهای تلویزیونی را در قالب شش گروه تئاتری به سرپرستی عزت‌الله انتظامی، علی نصیریان، جعفر والی، موحد دیلمقانی، رکن‌الدین خسروی و خودش پی‌ریزی نمود. اولین تله‌تئاتر پخش شده از تلویزیون ملی ایران «مارگریت» نوشته آرمان سالاکرو (ترجمه شاهین سرکیسیانو جوانمرد) توسط عباس جوانمرد کارگردانی شده است. وی تحت فعالیت گروه هنر ملی و گروه‌های دیگر نمایشی برای نخستین بار نمایش‌نامه‌های چندی از افرادی چون علی نصیریان، علی حاتمی، اکبر رادی، بهرام بیضایی و بهزاد فراهانی را به کارگردانی خودش یا آنها در تلویزیون یا روی صحنه به نمایش درآورد و از این رو نقش مهمی در شکل‌گیری تئاتر ملی ایفا کرد.
جوانمرد نمایش‌نامۀ شهر طلایی را نیز نوشت که در ۱۳۴۶ با بازی و کارگردانی خودش، بر روی صحنه برد. وی طی سال‌های 1353 (پهلوان سرگردان)، 1354 (شوهر آهو خانم) و 1356 (مستنطق) چند مجموعه‌ی تلویزیونی را نیز کارگردانی کرده است.
وی طی دهه‌های اخیر با همسرش به تناوب در ایران و (عمدتا) کانادا زندگی می‌کرد و فعالیت هنری چشم‌گیری نداشت.
از وی تاکنون کتاب‌های زیر نیز منتشر شده است:
شهر طلایی (نمایشنامه/ انتشارات گروه هنر ملی- 1346)؛ غبار منیت پدرخوانده: نقدی بر پژوهش تئاتری مصطفی اسکویی (نشر افکار- 1382)؛ تئاتر، هویت و نمایش ملی (نشر قطره- 1383)؛ شازده کوچولو (نمایشنامه/ قطره- 1393)؛ ترجمه و نگارش نمایشنامه تلویزیونی موش‌ها و آدم‌ها (اثر جان اشتاین بک با سه اثر دیگر: نمایشنامه کدام یک از دو؟- فیلمنامه شوهر آهو خانم- فیلمنامه عقیق/ قطره- 1393)؛ ترجمه و نگارش نمایشنامه دختر دهاتی به همراه شاهین سرکیسیان (اثر کلیفورد اوتس با سه اثر دیگر: ترجمه مقاله شکار خیال- نمایشنامه تلویزیونی مارگریت- ترجمه نمایشنامه تلویزیونی گوی مرگ با همکاری ناپلئون سروریان/ قطره- 1393)؛ دیدار با خویش (نشر نو- 1396).