رضا عباسی (ح ۹۸۰ـ ح ۱۰۴۴ق)

رضا عباسی;
زادروز	ح ۹۸۰ق;
درگذشت	ح ۱۰۴۴ق
ملیت	ایرانی
شغل و تخصص اصلی	نگارگر
شغل و تخصص های دیگر	طراح
لقب	عباسی
مکتب	مکتب اصفهان
آثار	جوان و درویش (ح ۱۰۲۳ق)؛ ساقی (ح ۱۰۳۲ق؛ مجموعه هنرهای تزیینی)؛ بزاز (ح قرن ۱۱ق)
گروه مقاله	نگارگری و مجسمه سازی ایران

رضا عبّاسی (ح ۹۸۰ـ ح ۱۰۴۴ق)

نگارگر و طراح ایرانی. از پایه‌گذاران مکتب اصفهان بود. در دربار شاه‌عباس صفوی هنرآفرینی می‌کرد و در دوران حیاتش، مقام و منزلتی والا داشت. از زندگی و احوال او اطلاع دقیقی دردست نیست؛ احتمالاً همان آقا رضا (کاشانی) است. پیش از دریافت لقب عبّاسی، خود را به نام‌های رضا مصور، رضا، و یا کمینه رضا می‌خوانده است. رضا عبّاسی روشی را در طراحی و قلم‌گیری ابتکار کرد که به یافتن ارزش بیانی خط در نگارگری منجر شد. استفاده از خطوط نرم، روان، و دَوَرانی‌شکلِ برگرفته از کیفیت هماهنگ و پرپیچ‌و‌تاب خط شکسته‌نستعلیق ویژگی کار اوست. در نقاشی‌هایش، از واقع‌گرایی آثار کمال‌الدین بهزاد، و استادش محمدی بسیار تأثیر گرفت. در گرفت‌وگیر، و طراحی جانوران و رعایت تناسبات، حساسیت و توانایی منحصربه‌فردی داشت. با این‌حال در آثارش به طبیعت‌‌پردازی با بهره‌گیری از عمق و پرسپکتیو و یا برجسته‌کاری نپرداخت. در حقیقت با درآمیختن سنّت‌های پیشین نگارگری، و بازنمایی حرکات، حالات و عادات مردمان زمانه‌اش، و جهان واقعی پیرامون خود، شیوه‌ای را بنیاد نهاد که تا آن زمان در نقاشی ایران سابقه نداشت. شاگردانش، ازجمله شفیع عبّاسی، معین مصوّر، محمد یوسف و افضل‌الحسینی، با بهره‌گیری از روش استاد، شاهکارهایی پدید آوردند. رضا عبّاسی از رنگ‌های محدودتری نسبت به پیشینیان خود بهره گرفت، و برای اولین‌بار از فام‌های خاکستری در کنار دیگر رنگ‌ها استفاده کرد. نقاشی بر روی رقعه، و تک‌برگ‌های جداشده از متن کتاب از دیگر دستاوردهای مهم اوست؛ لیکن کتاب‌هایی همچون شاهنامۀ فردوسی، و دیوان امیرعلی‌شیر نوایی را نیز مصّور ساخت. برخی از نقاشی‌های دیواریِ کاخ چهل‌ستون و عالی‌قاپو، در اصفهان، را نیز به او نسبت داده‌اند. ازجمله آثارش عبارت‌اند از: جوان و درویش (ح ۱۰۲۳ق)، ساقی (ح ۱۰۳۲ق، مجموعۀ هنرهای تزیینی)، بزاز (ح قرن ۱۱ق)، شاه‌عباس و حکیم شمسا محمد (ح۱۰۴۲ق)، پیرمرد کاتب (ح ۱۰۳۵ق)، دو دلداده (ح ۱۰۳۹ق) و جوان لمیده و یک قوچ (ح ۱۰۴۰ق).