بویین زهرا، شهرستان

بویین زهرا، شهرستان
کشور	ایران
استان	قزوین
بخش	مرکزی، دشتابی، رامند و شال
جمعیت	122,994نفر (۱۳9۵ش)
موقعیت	جنوب شرقی استان قزوین
نوع اقلیم	نواحی کوهستانی: معتدل و در دشت مرکزی و شمالی معتدل مایل به گرم از لحاظ بارندگی جزو مناطق خشک
نام لاتین	Buin Zahra
شهر ها و آبادی های مهم	بوئین‌ زهرا، سگزآباد، دانسفهان، شال، ارداق و عصمت‌آباد.

بوئین ‌زهرا، شهرستان (County) Buin Zahra

نقشۀ تقسیمات شهرستان بوئین زهرا براساس دهستان‌ها؛ شهرها به صورت نقاط زرد بر روی نقشه مشخص شده‌اند.

واقع در جنوب شرقی استان قزوین، مشتمل بر بخش‌های مرکزی، دشتابی، رامند و شال، با مرکزیت اداری شهر بوئین‌ زهرا. در شمال با شهرستان‌های قزوین و البرز، در شمال غرب و غرب با شهرستان تاکستان، در جنوب غرب با شهرستان آوج، در جنوب با استان مرکزی (شهرستان زرندیه)، در شرق با استان البرز (شهرستان اشتهارد)، و در شمال شرق با شهرستان آبیک محدود است. ارتفاع‌ متوسط شهرستان از سطح‌ دریا 1,500متر است‌. جنوب و غرب این شهرستان را کوه‌های نسبتاً مرتفعی، چون رامند با ارتفاع ۲,۵۸۰متر، آق‌داغ با ارتفاع ۲,۸۷۸متر، و کوه قراقی با ارتفاع ۲,۸۹۸متر، فراگرفته و نواحی شمالی را دشت هموارِ وسیعی تشکیل داده است. رودخانه‌های حاجی‌عرب و آوج و خشک‌رودهای دیگری، که چندان اهمیت ندارند، زهاب‌های این شهرستان را تشکیل می‌دهند. اقلیم آن در نواحی کوهستانی، معتدل و در دشت مرکزی و شمالی معتدل مایل به گرم، از نظر بارندگی جزو نواحی خشک، و جمعیت آن 122,994نفر است (۱۳9۵ش)؛ از این مقدار حدود 57درصد شهرنشین و باقی ساکن نقاط روستایی‌اند. مهم‌ترین شهرها و آبادی‌های آن عبارتند از: بوئین‌ زهرا، سگزآباد، دانسفهان، شال، ارداق و عصمت‌آباد.

مردم‌ بوئین‌زهرا به‌ زبان‌های‌ تركی‌ آذربایجانی و فارسی‌ سخن می‌گویند و شیعۀ دوازده‌امامی‌ هستند. در چند آبادی شهرستان همچنان زبان تاتی رواج دارد. بوئین‌/بوهین‌ را به‌ معنی‌ خرمنگاه‌ و انبار غله‌، و زهرا را نام‌ شخص‌ یا گل‌ و همچنین به‌ معنای‌ تلألؤ و روشنایی‌ دانسته‌اند. همچنین با توجه به وجود معبد آناهیتا در این منطقه و تغییر نام‌های کهن ایران به نام‌های مقدس در دورۀ اسلامی، کلمۀ زهرا را در این اسم شکل تغییریافتۀ آناهیتا می‌توان دانست. سابقۀ روستانشینی در این ناحیه به هزاره‌های 3 و 4پ‌م می‌رسد. این منطقه تا سدۀ 2ق جزو منطقۀ ری بوده و پس از آن با گسترش قزوین، جزو توابع قزوین شده است. در دورۀ اسلامی منطقۀ بوئین زهرا از دهستان‌ها و بلوکات آباد و در مسیر قزوین و ایالت‌های شمال غربی ایران به مناطق مرکزی و جنوبی بوده است. فعالیت عمدۀ مردم بوئین زهرا مشاغل صنعتی، دامداری و كشاورزی‌ است‌. از محصولات‌ مهم‌ آن‌ غلات‌، پسته، گندم‌، جو، گردو، عدس‌، انگور، پیاز، پنبه و انواع صیفی‌جات است‌. آب زراعی شهرستان علاوه بر چند رودخانۀ فصلی، از طریق چند رشته قنات و چاه‌های عمیق و نیمه‌عمیق (منابع زیرزمینی) تأمین می‌شود. وجود چند شهرک صنعتی، مجتمع‌های صنعتی مهم و شمار زیادی کارگاه، بوئین زهرا را به شهرستانی صنعتی تبدیل کرده است.

---