ادیب نیشابوری، عبدالجواد (۱۲۴۲ـ مشهد ۱۳۰۵ش)

عبدالجواد ادیب نیشابوری;
زادروز	۱۲۴۲ش;
درگذشت	مشهد ۱۳۰۵ش
ملیت	ایرانی
شغل و تخصص اصلی	ادیب
شغل و تخصص های دیگر	شاعر
سبک	خراسانی
آثار	لیالی مکنون
گروه مقاله	ادبیات فارسی

اَدیب نیشابوری، عبدالجواد (۱۲۴۲ـ مشهد ۱۳۰۵ش)

شاعر و ادیب ایرانی. در مشهد پس از تحصیل علوم دینی و ادبی به تدریس پرداخت. علاوه بر ادبیات عربی به ادبیات فارسی توجه عمده‌ای داشت و بعضی از ادیبان و شاعران نام‌آور زمانه مانند محمدتقی ملک‌الشعراء بهار، بدیع‌الزمان فروزانفر، مدرس رضوی، و پروین گنابادی ازجملۀ شاگردانش بودند. در نقد ادبی و سبک‌شناسی سرآمدِ فضلای روزگار خود بود. هرچند، در این زمینه آثار بسیار اندکی از او باقی مانده است. شعر نیز سرود. افزون بر علوم ادبی، از حکمت الهی و طبیعی، ریاضیات، فقه، اصول، علم حدیث و رجال بهرۀ کافی داشت. مجموعۀ آثارش به کوشش یدالله جلالی پَنْدَری و با مقدمۀ محمدرضا شفیعی کدکنی نشر یافته است (تهران، ۱۳۶۸). در برخی از غزل‌هایش به سبک عراقی توجه دارد. اما در بیشتر شعرهایش، متأثر از فضای ذهنی و زبانیِ شعر و شاعران سبک خراسانی است. عبدالجواد ادیب نیشابوری را نباید با محمدتقی ادیب نیشابوری، مشهور به ادیب دوم یا ادیب ثانی، که شاگرد او بود، و تا اواخر سلطنت پهلوی زیست، اشتباه کرد. از وی جزوه‌ای در ابتدای شرح معلّقات سبع مانده و از دیگر جزواتش تنها نامی به‌جاست. دیوان وی به نام لئالی مکنون به کوشش زرین‌قلم به‌چاپ رسیده است (۱۳۳۳ش).