لرتا

لرتا ;
زادروز	تهران ۱۲۹۰ش;
درگذشت	وین ۱۳۷۷ش
محل زندگی	وین
ملیت	ایرانی
تحصیلات و محل تحصیل	فارغ التحصیل رشته تیاتر از دانشگاه مسکو
شغل و تخصص اصلی	بازیگر
آثار	احساس داغ (۱۳۵۰)؛ معرکه (۱۳۵۰)
گروه مقاله	تیاتر، سینما
خویشاوندان سرشناس	عبدالحسین نوشین (همسر)

لُرتا (۱۲۹۰ـ وین ۱۳۷۷ش)

بازیگر تئاتر و سینمای ایران، زادۀ تهران. همسر عبدالحسین نوشین، از بنیاد‌گذاران تئاتر علمی، و فارغ‌التحصیل رشتۀ تئاتر از دانشگاه مسکو بود. از ۱۳۰۴ با اجرای یکی از نمایشنامه‌های مولیر به همراه علی دریابیگی در تئاتر به صورت حرفه‌ای شروع به فعالیت کرد، و فقط چندبار با نامِ اصلی‌اش، لُرتا هایراپتیان تبریزی، در تئاتر و سینما حضور یافت.

بازی‌های درخشان و تحسین‌شده‌اش در نمایش‌های اُتللو اثر ویلیام شکسپیر، بادبزن خانم ویندرمیر نوشتۀ اسکار وایلد، پرندۀ آبی اثر موریس مترلینگ، تاجر ونیزی نوشتۀ شکسپیر، چراغ گاز اثر پاتریک همیلتون، شنل قرمز نوشتۀ اوژن بریو، مستنطق اثر پریستلی، ولپن نوشتۀ بن جانسون، دو جلاد اثر فرناندو آرابال، و ایوالف کوچولو (ایلوف کوچک) نوشتۀ هنریک ایبسن، موجب شهرت او شد؛ اما بازی‌ در فیلم‌های شب اعدام (۱۳۴۹)، احساس داغ (۱۳۵۰)، معرکه (۱۳۵۰)، و همای سعادت (۱۳۵۱) برای او اعتباری در پی نداشت.

موقعیتش به‌منزلۀ «اقلیت» مذهبی و همراهی‌اش با اهالی سیاست موجب شد که هیچ‌گاه به جایگاه واقعی‌اش در تئاتر دست نیابد. سال‌های طولانی جلای وطن کرد و حضور و ارتباطش با تئاتر قطع شد.

در سال ۱۳۵۶ به‌مناسبت پنجاهمین سال فعالیت هنری لرتا، سالن چهارسوی تئاتر شهر با اجرای نمایش‌نامۀ خلوت خفتگان اثر پیر گیل و به‌کارگردانی آربی آوانسیان افتتاح شد، که ضمناً این تئاتر آخرین حضور لرتا بر روی صحنه نیز بود.

او در وین درگذشت.