مدارس جدید

مدارس جدید

این اصطلاح از 1315 هـ.‌ق/1276 ش رایج شد، هنگامی که میرزا علی‌خان امین‌‌الدوله حکمران آذربایجان، در تبریز مدرسه‌ای به نام «رشدیه» برای کودکان نوآموز به ریاست حاج میرزا حسن رشدیه تأسیس کرد و چون به تهران بازگشت، آن مدرسه را با خود به تهران آورد و در خانۀ شخصی خود دایر کرد. این کار سرمشق چند تن از دانش‌دوستان شد که جمعیتی به نام «انجمن تأسیس مکاتیب ملیۀ ایران» تشکیل دهند که چندی بعد به نام «انجمن معارف» معروف شد. اعضای این انجمن به سه کار مهم دست زدند: نخست تأسیس «مدارس جدید» برای نوآموزان؛ دوم، تأسیس «کتابخانه ملی» و سوم، تشکیل «شرکت طبع کتاب»؛ اما در این دو کار اخیر چندان توفیق نیافتند و کوشش ایشان نتیجه‌ای نداد. در سه سال، از 1277ش تا 1279ش، یازده مدرسه در تهران گشوده شد. معروف‌ترین آن‌ها علمیه بود که در اوایل 1316ق به ریاست علی‌خان ناظم‌العلوم، معلم فیزیک و ریاضیات مدرسۀ دارالفنون، دایر شد و مدرسۀ شرف که در ربیع‌الثانی همان سال به ریاست علی‌اکبر ناظم‌الاطباء نفیسی باز شد و تا شش سال خود آن را اداره می‌کرد. در مدرسۀ علمیه، فرزندان خاندان‌های متقین درس می‌خواندند و ماهیانه‌ای می‌پرداختند.