اسپانیایی، معماری
اسپانیایی، معماری (Spanish architecture)
معماری اسپانیا که از معماری کلاسیک[۱] اروپا، و سنّت‌های اسلامی متأثر بوده است.
معماری صدر مسیحیت (قرون ۵ـ۸م)(معماری صدر مسیحیت[۲]). ویزیگوت‌ها[۳] در ۴۱۵م اسپانیا را اشغال کردند و بعدها به آیین مسیح گرویدند. کلیساهای کوچک آنان، که معدودی از آن‌ها باقی مانده است، از معماری رومی مایه می‌گیرد، و شباهت‌هایی با شیوۀ رومانسک (رومی‌وار)[۴] آغازین فرانسوی دارد. نمونه‌های گزیدۀ آن عبارت‌اند از سان خوان دِ بانوس[۵] (۶۶۱م) و سن پدرو دِ ناوه[۶] (ح قرن ۷م).
معماری اسلامی (قرون ۸ـ۱۵م). مسلمانان در ۷۱۱م به اسپانیا حمله کردند و بخش عمدۀ این کشور را به اشغال خود درآوردند. ساخت مسجد جامع[۷] کوردووا (قرطبه)[۸] ـ تالاری بسیار وسیع و مستطیل با ستون‌های متعدد ـ در ۷۸۶م آغاز شد و بیش از ۲۰۰ سال به طول انجامید. معماری اسپانیا در سایر نواحیِ تحت اشغال مسلمانان، براساس شرایط محیطی تکامل یافت، که نوعی سبک تزیینی ظریف و خاص، از مشخصات آن بود. در کاخ‌های آلکاسار (القصر)[۹]، در سویل[۱۰] (۱۳۵۰ـ۱۳۶۹م)؛ و الحمراء[۱۱]، در گرانادا (غرناطه)[۱۲]، که بیشتر آن در سال‌های ۱۲۴۸ـ۱۳۵۴ بنا شد، گنجینه‌ای از باغ‌آب‌ها، حیاط‌ها، کاشی‌کاری‌های رنگارنگ، و مقرنس[۱۳]های ظریف و پیچیده به‌کار رفته است.
معماری رومانسک (رومی‌وار) (قرون ۱۱ و ۱۲م). بنای کلیساهای رومانسک از قرن ۱۱م در کاتالونیا[۱۴] آغاز شد و در طول مسیرهای زائرانی که از فرانسه می‌آمدند، توسعه یافت. کلیسای جامع سانتیاگو دِ کومپوستلا[۱۵] (شروع ساخت در ۱۰۷۵م)، نمونۀ شاخص این معماری است که سقفی متشکل از تاق‌های استوانه‌ای دارد، و رواق عظیم پورتیکو دِ لا گلوریا[۱۶] از بخش‌های مهم آن است.
معماری گوتیک (قرن ۱۳ـ۱۶م). در قرن ۱۲م، سیسترسیان[۱۷] سبک گوتیک[۱۸] را به اسپانیا آوردند؛ در قرن بعد، سبک کلیساهای گوتیک شمال فرانسه اقتباس شد که کلیسای جامع بورگوس[۱۹] (آغاز بنا در ۱۲۲۱م) از آن جمله است. گونۀ کاتالونیایی سبک گوتیک از سایر انواع آن متمایز است، و شبستان[۲۰]های وسیع ازجمله در کلیسای سانتا ماریا[۲۱]، در بارسلون (آغاز بنا در ۱۲۹۸م)، از ویژگی‌های آن به‌شمار می‌رود. کلیساهای جامع بعدی، ازجمله کلیسای جامع سویل (آغاز بنا در ۱۴۰۲م)، با به‌کارگیری طاق‌های تویزه‌دار[۲۲]، از معماری آلمانی نشان دارند؛ اما این تأثیر، با استفاده از پلان‌های همکف منحصربه‌فردی که بیشتر ملهم از معماری اسلامی است، کم‌رنگ شده است.
معماری رنسانس (قرن ۱۶م). رنسانس[۲۳] ایتالیایی در قرن ۱۶م به اسپانیا راه یافت، اسکوریال[۲۴] (آغاز ساخت در ۱۵۶۳) که از برجسته‌ترین نمونه‌های رنسانس متعالی[۲۵] به‌شمار می‌رود، دربرگیرندۀ کاخ عظیم، صومعه و کلیسایی است که برای فیلیپ دوم[۲۶] ساخته شد و بخش عمدۀ آن را خوان دِ اِرّرا[۲۷] (۱۵۳۰ـ۱۵۹۷) طراحی کرد. این بنا از بیشتر بناهای دیگری که به‌سبک معماری رنسانس در اسپانیا ساخته شد، بی‌پیرایه‌‌تر است. تزیینات بسیار در شیوه‌ای موسوم به پلاترسک[۲۸] ویژگی مشترک دیگر بناهاست، ازجمله نمای دانشگاه سالامانکا[۲۹] (۱۵۱۴).
معماری باروک (قرون ۱۷ و ۱۸م). تمایل به تزیین سطوح، که بازتاب دوران حکومت مسلمانان بود، در نسخۀ اسپانیاییِ باروک[۳۰] در قرن ۱۷م، از نو پدیدار شد؛ این سبک معماری چوریگراوار[۳۱] نام گرفت، و جبهۀ غربی کلیسای جامع سانتیاگو دِ کومپوستلا (آغاز ساخت در ۱۷۳۸)، نمونۀ گزیده‌ای از آن است. خوزه بنیتو دِ چوریگرا[۳۲] و نارسیسو تومه[۳۳] (فعال در ۱۷۱۵ـ۱۷۴۲) هر دو به این سبک کار می‌کردند.
معماری نئوکلاسیک (قرن ۱۸م). در نیمۀ دوم قرن ۱۸، نئوکلاسی‌سیسم[۳۴] بی‌پیرایه‌ای در اسپانیا پا گرفت که در بناهایی همچون رواق کلیسای جامع پامپلونا[۳۵] (۱۷۸۳)، کار ونتورا رودریگس[۳۶] (۱۷۱۷ـ۱۷۸۳)، تجلّی یافته است.
معماری آرنووُ (اواخر قرن ۱۹ و اوایل قرن ۲۰). با صنعتی‌شدن ناحیۀ کاتالونیا، معماری متمایز اواخر قرن ۱۹ اسپانیا شکل گرفت، که گونه‌ای از آرنووُ[۳۷]، موسوم به مدرنیسمو[۳۸]، بود. این سبک که تا حدی با رشد ملی‌گرایی در کاتالونیا هم‌سو بود، بیشتر در کارهای لویس دومنِک ای مونتانر[۳۹] (۱۸۵۰ـ۱۹۲۳)، سازندۀ پالائو دِ لا موزیکا کاتالانا[۴۰] (۱۹۰۵ـ۱۹۰۸)، و کارهای آنتونیو گائودی[۴۱]، سازندۀ کلیسای تبار مقدس[۴۲] (آغاز بنا در ۱۸۸۳)، و کاسا میلا[۴۳] (۱۹۰۵ـ۱۹۱۰)، هر دو در بارسلون، انعکاس یافت.
معماری قرن ۲۰. در دوران حکومت فرانکو، اسپانیا روابط اروپایی خود را تقلیل داد، و به سطحی شهرستانی تنزل پیدا کرد؛ این عقب‌گرد، در معماری آن بازتاب یافت. پس از اعادۀ دموکراسی، طراحان متعددی با شهرتی بین‌المللی در اسپانیا پدیدار شدند، که ازجمله عبارت‌اند از ریکاردو بوفیل[۴۴] که به‌سبک نئوکلاسیک کار می‌کرد و اکنون بیشتر در فرانسه فعالیت دارد، او منطقۀ آنتیگونه[۴۵] را در مونپلیه[۴۶] (۱۹۹۲) احداث کرد؛ سانتیاگو کالاتراوا[۴۷]، مهندس و معمار؛ رافائل مونئو[۴۸] (۱۹۳۷ـ )، معمار موزۀ باستان‌شناسی[۴۹] در مِریدا[۵۰] (۱۹۸۶).
- ↑ classical
- ↑ early Christian
- ↑ Visigoths
- ↑ Romanesque
- ↑ San Juan de Banos
- ↑ San Pedro de Nave
- ↑ Great Mosque
- ↑ Cordoba
- ↑ Alcázar
- ↑ Seville
- ↑ Alhambra
- ↑ Granada
- ↑ stalactite
- ↑ Cataluña
- ↑ Santiago de Compostela
- ↑ Pórtico de la Gloria
- ↑ Cistercian
- ↑ Gothic
- ↑ Burgos Cathedral
- ↑ nave
- ↑ Sta Maria
- ↑ rib-vaulting
- ↑ Renaissance
- ↑ Escorial
- ↑ High Renaissance
- ↑ Phillip II
- ↑ Juan de Herrera
- ↑ Plateresque
- ↑ Salamanca University
- ↑ baroque
- ↑ Churrigueresque
- ↑ José Benito de Churriguera
- ↑ Narciso Tomè
- ↑ neoclassicism
- ↑ Pamplona Cathedral
- ↑ Ventura Rodríguez
- ↑ art nouveau
- ↑ modernismo
- ↑ Lluis Doménech i Montaner
- ↑ Palau de la Música Catalana
- ↑ Antonio Gaudí
- ↑ Church of the Holly Family
- ↑ Casa Milá
- ↑ Ricardo Bofill
- ↑ Antigone
- ↑ Montpellier
- ↑ Santiago Calatrava
- ↑ Rafael Moneo
- ↑ Museum of Archaeology
- ↑ Mérida