نقاشی دیواری
نقاشی دیواری (mural painting)
تزیین دیواری که برای مکانی خاص، طراحی شود و در معماری بنا به‌کار رود. نقاشی دیواری، برخلاف نقاشی روی بوم، از محیط اطراف خویش تأثیر می‌پذیرد. در نوع سنتّی، مستقیماً بر روی سطح دیوار نقاشی می‌شود، ولی تزیین آن با موزائیک[۱]، کلاژ[۲]، و عکس نیز ممکن است؛ نیز می‌توان نقاشی را بر بوم کشید، سپس آن را به دیوار منتقل کرد. این روشی است که در دوران معاصر بیشتر به‌کار می‌رود. فرسک[۳] (نقاشی روی گچ مرطوب)، تکنیک اصلی تولید دیوارنگاره‌های سنتّی است و اغلب مترادف دیواری یا نقاشی دیواری نیز به‌کار می‌رود، لیکن نقاشی تمپرا[۴]، نقاشی مومی[۵]، و نقاشی رنگ‌روغنی نیز از روش‌های دیگرند. نقاشی دیواری، قرن‌ها رواج داشت، ولی به‌سبب تفاوت با نقاشی‌های روی بوم، بیشتر در کاخ ها و کلیساها، یا ساختمان‌های عمومی یافت می‌شود. کهن‌ترینِ آن‌ها در مقبره‌های مصر باستان از قرن ۳پ‌م برجا مانده‌اند. نقاشی دیواری دو نوعِ اصلی دارد. در اولی، اسلوب کار تخت است، بر سطح دیوار تأکید می‌شود، و رنگ در پهنه‌های تخت بزرگ به‌کار می‌رود؛ از‌جمله نقاشی‌های دیواری مصر و کرت[۶] در دوران باستان، یا آثار یادمانی[۷] پووی دو شاوان[۸]، نقاش فرانسوی، در نیمۀ‌دوم قرن ۱۹. در نوع دومِ نقاشی دیواری، توهّم فضای سه‌بعدی، به‌کمک پرسپکتیو به‌وجود می‌آید، و سطح تخت دیوار را می‌شکند. نقاشی‌های دیواری تیه‌پولو[۹] در شیوۀ باروک[۱۰] یا روکوکو[۱۱]، از آن جمله‌اند. در قرن ۲۰ نقاشی دیواری احیا شد؛ به‌ویژه توسط سه هنرمند مکزیکی با نام‌های دیه‌گو ریورا[۱۲]، خوزه کلمنته اُروسکو[۱۳]، و داوید آلفارو سیکئیروس[۱۴]، که در مکزیکوسیتی[۱۵]، و از دهۀ ۱۹۲۰ در نقاط مختلف امریکا، با مواد مختلف نقاشی دیواری پدید آوردند.