هنر جنبش نمایی
هنر جنبش‌نمایی (kinetic art)
(یا: هنر حرکتی؛ کینتیک آرت) اثر هنری، معمولاً مجسمه، که دارای اجزای متحرک باشد؛ نیز آثاری که توهّم حرکت را ایجاد کنند، چنان‌که در اُپ آرت[۱]، تصویر در نوسان به‌نظر می‌رسد. آثاری که حرکت حقیقی دارند از منابع مختلفِ نیرو همچون دست انسان، موتور برق، و حرکت هوا یا آب استفاده می‌کنند. هنر جنبش‌نمایی گاهی با انواع دیگر هنر پیشتاز، ازجمله هنر اجرا[۲] درمی‌آمیزد. در دهۀ ۱۹۲۰، هنرمندانی از اروپای شرقی همچون نائوم گابو[۳] و آنتوان پفسنر[۴] با مجسمه‌هایی شبیه ماشین‌آلات طبع‌آزمایی کردند، و در «بیانیۀ واقع‌گرایی[۵]»، بیانیه‌ای از جنبش ساختگری[۶] که در مسکو انتشار یافت، آن را هنر جنبش‌نمایی نامیدند. کارِ گابو از ساخته‌هایی با سیم و جریان برق تشکیل می‌شد، و غلبۀ شیفتگی به فنّاوری و صنعت را در میان هنرمندان اوایل قرن ۲۰ نشان می‌داد. هنرمندان دیگری ازجمله مارسل دوشان[۷] در فرانسه، و لاسلو موهوی‌ـ ناج[۸] در آلمان نیز کارهای مشابهی پدید آوردند. در دهۀ ۱۹۳۰، آلگزاندر کالدر[۹]، هنرمند امریکایی، ساختِ مجسمه‌های متحرکی موسوم به موبایل[۱۰] را آغاز کرد؛ او را اغلب هنرمند پیش‌گام هنر جنبش‌نمایی به‌شمار می‌آورند. بعضی از موبایل‌های او با موتور کار می‌کردند، لیکن کالدر به‌سبب مجسمه‌های بسیار سبُکی شهرت یافت که با کوچکترین نسیمی به حرکت درمی‌آمدند. در دهۀ ۱۹۵۰ به‌کمک نمایشگاهی با نام «حرکت[۱۱]» که در ۱۹۵۵ در نگارخانۀ دنیز رنه[۱۲]، پاریس، برگزار شد، هنر جنبش‌نمایی همچون هنری مستقل تثبیت گردید. کالدر از شرکت‌کنندگان در نمایشگاه بود؛ دیگر هنرمندان عبارت بودند از مارسل دوشان، و ویکتور وازارلی[۱۳]، که بعد‌ها آغازگر اُپ آرت شناخته شد.