یامی، بدرالدین محمد

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

یامی، بدرالدین محمد (قرن 7ق) Badroddin Mohammad Al-Yami


(معروف به ابن حاتم) دولتمرد و مورخ یمنی. وی معاصر سلطان مظفر رسولی دومین پادشاه رسولیان یمن است. طبق گزارش‌های کتاب خود وی، با عنوان «السمط غالی الثمن فی اخبار الملوک فی الغزّ بالیمن» (طبع لندن)، او از امیران بنی‌حاتم هَمْدانی است که پیش از لشکرکشی ایوبیان به یمن (1173م)، بر صنعاء و مناطق اطراف آن حکومت می‌کردند و بر مذهب اسماعیلی بودند. بدرالدین نقش سفیر را در دربار سلطان مظفر داشت و با تاریخ‌نگاری دوره‌ی ایوبیان و تأثیری که در دوره‌ی نخست دولت بنی‌رسول داشت از شخصیت‌های مهم این دوره شمرده می‌شود.

وی  کتاب تاریخ خود را با ذکر جزئیات هجوم ایوبیان به یمن در 1173م و مراحل حکومت آنان بر تهامه و مناطق جنوبی یمن و از زمانی که بنی‌رسول زمام فرمانروایی را در 1228م به ایوبیان سپردند آغاز می‌کند. یامی کارنامه‌ی سالانه‌ی نخستین سلطان ایوبی یمن، منصور، را که از 1228 تا 1249م تداوم داشته شرح داده و سپس در باقی کتاب حوادث سال‌های حکومت مظفر رسولی را که تا زمان مرگش (1295م) ادامه یافته آورده است. بخش آخر کتاب اهمیتی ویژه دارد. زیرا ابن حاتم از جایگاه یکی از مسوولان دولت رسولی، حوادث را آن چنان که خود مشاهده و تجربه کرده است ثبت می کند، در حالی که در بخش نخست کتاب متکی بر منابع تاریخی زیدیه است. به هر روی کتاب السمط به عنوان کهن‌ترین کتاب مفصل درباره‌ی تاریخ یمن در دوره‌ی دولت ایوبیان و دوره‌ی نخست دولت رسولیان اهمیتی ویژه دارد.