بیجار، شهرستان
| بیجار، شهرستان | |
|---|---|
| کشور | پرونده:Flag of Iran.svg ایران |
| استان | کردستان |
| بخش | مرکزی، کراتی، و چنگ الماس |
| جمعیت | 89,162نفر (۱۳9۵ش) |
| موقعیت | شمال شرقی استان کردستان |
| نوع اقلیم | معتدل تا معتدلِ مایل به سرد و نیمه‌خشک |
| شهر ها و آبادی های مهم | حسن‌آباد یاسوکند، بابارشانی، چنگیزقلعه، خورخوره، توپ‌آغاج، و آغبلاغ طغامین |
بیجار، شهرستان (County) Bijar
(نام سابق: گروس) واقع در شمال شرقی استان کردستان، مشتمل بر بخش‌های مرکزی، کراتی، و چنگ الماس، با مرکزیت اداری شهر بیجار. از شمال به شهرستان ماه‌نشان، در استان زنجان؛ از شرق به شهرستان‌های ایجرود و خدابنده، در استان زنجان؛ از جنوب به شهرستان‌های قروه و دهگلان؛ از جنوب شرقی با شهرستان کبودرآهنگ در استان همدان؛ از غرب به شهرستان دیواندره؛ و از شمالِ غرب به شهرستان تکاب، در استان آذربایجان غربی، محدود است. کوه قره‌داغ با ارتفاع ۳,۱۲۰متر، که در شمالِ این شهرستان قرار دارد، آن را از استان آذربایجان غربی و کوه شاه‌نشین، با ارتفاع ۲,۴۴۰متر، آن را از استان زنجان جدا می‌کند. کوه چنگ الماس، با ارتفاع ۲,۵۰۴متر، در جنوب شرقی آن و کوه پیرمحمود، با ارتفاع ۲,۶۴۲متر، در غرب آن واقع شده است. رودخانۀ قزل‌اوزن همراه با ریزابه‌هایش، مانند رودهای کوهزان، قمچقای، گورانی، شوراب، یول‌کشتی، چم اوزون‌دره، و تلوار، آن را مشروب می‌کنند.
اقلیم این شهرستان معتدل تا معتدلِ مایل به سرد، از نظر بارندگی جزو نواحی نیمه‌خشک، و جمعیت آن 89,162نفر است (۱۳9۵ش). شهرها و آبادی‌های مهم آن عبارتند از حسن‌آباد یاسوکند، بابارشانی، چنگیزقلعه، خورخوره، توپ‌آغاج، و آغبلاغ طغامین.
به نظر می‌رسد که بیجار شکل تغییریافته یا محلیِ بیدزار باشد. نام بیجار نخستین‌بار در خلاصة‌التواریخ (تألیف‌ِ 1107ق) آمده است. براساس تقسیمات کشوری معاصر، در 1316ش، شهرستان بیجار (با بخش حومه) در استان چهارم تشکیل، و در 1325ش از استان چهارم مجزا و ضمیمۀ استان پنجم شد. سپس به‌تدریج بخش‌هایی به آن افزوده شد. در 1369ش، طبق مصوبۀ هیأت دولت، شهرستان بیجار به مرکزیت شهر بیجار در استان کردستان ایجاد گردید. مردم بیجار ترکیبی از پیروان شیعۀ دوازده‌امامی و سنی شافعی و اکثریت غالب کرد و اقلیت‌های ترک و فارسند. بیشتر آنها در بخش‌های کشاورزی و باغداری و دامداری فعالیت دارند و جز آن برخی صنایع دستی (چون قالی، قالیچه، گلیم و جاجیم) در شهرستان رونق و اهمیت زیادی دارند. در سطح شهرستان چندین معدن و کارخانۀ مرتبط با صنعت راه و ساختمان (آهک، سیمان، گچ، آسفالت و سنگ‌های ساختمانی) فعال و در حال بهره‌برداری‌اند.