آباره
آبارِه (aqueduct)
هر نوع کانال یا مجرای دست‌ساخت انسان برای انتقال آب. دراصل به تونل‌های آب‌بَر گفته می‌شد، اما بعداً برای نامیدن سازه‌های مرتفع سنگی، چوبی یا آهنی‌‌ای به‌کار رفت که تکیه‌گاه کانال‌های قابل کشتی‌رانی در عرض درّه‌ها بودند. در ۶۹۱پ‌م، یکی از بزرگ‌ترین آباره‌ها، به‌طول ۸۰ کیلومتر ساخته شد که آب مورد نیاز نینوا، پایتخت امپراتوری باستانی آشور، را تأمین می‌کرد. بسیاری از آباره‌های رومی هنوز هم پابرجایند. آبارۀ پون دو گار[۱]، درنیم، واقع در جنوب فرانسه از این جمله است که با ارتفاع ۴۸ متر در حدود ۸پ‌م ساخته شد. بزرگ‌ترین آبارۀ رومی، به‌طول ۱۴۱ کیلومتر، در کارتاژ، واقع در تونس و در دوران امپراتوری پوبلیوس آئلیوس هادریانوس[۲] ساخته شد (۱۱۷ـ۱۳۸م). طرح آبی ایالت کالیفرنیا، به‌طول ۱۷۷ کیلومتر، از آباره‌های جدیدی است که آب دریاچۀ اورویل[۳] در شمال را، با عبور از دو نیروگاه و کوهستان تیهاچپی[۴]، به جنوب کالیفرنیا می‌رساند. در ۱۷۶۱، نخستین آبارۀ بریتانیا بر فراز درۀ رود ایرول[۵] واقع در بارتون[۶]گشایش یافت. آبارۀ پونتسیسیل[۷] ۳۰۷ متر طول و نوزده دهانه دارد که بیشینه ارتفاع آن‌ها ۳۶ متر است. این آباره طولانی‌ترین آبارۀ قابل کشتی‌رانی در بریتانیا، در کلوئید[۸]، واقع در ویلز[۹]، قرار دارد و در ۱۸۰۵ گشایش یافت.
دوران امپراتوری روم. رومی‌ها آب خانگی و صنعتی شهرهای خود را از راه‌های دور فراهم می‌کردند. روم هشت آباره، مجموعاً به‌طول ۳۵۰ کیلومتر داشت که فقط ۴۸ کیلومتر از آن روی زمین بود. در ایتالیا، فرانسه، اسپانیا، و در شمال افریقا نیز آباره‌های طویلی ساخته شد. آباره‌های رومی معمولاً کانال‌های روبازی بودند که شیب ملایمی، معمولاً ۲۰۰/۱ تا ۱۰۰۰/۱، به‌طرف بالا داشتند، اما گاه برای عبور از دره‌های عمیق، از لوله‌های تحت فشاری استفاده می‌کردند که سیفون معکوس نام داشتند. مهندسان رومی این لوله‌ها را از سرب، و عمدتاً در لیون[۱۰] می‌ساختند؛ جایی که در آن چهار آباره، با بیش از نُه سیفون، پیدا شده است. نمونه‌هایی از آباره‌های به‌جامانده، که گواه مهارت مهندسان رومی است، در رم و اطراف آن، در شرشل[۱۱] واقع در الجزایر، و در مریدا[۱۲] (مارده) و سگوویا[۱۳] (شقوبیه) واقع در اسپانیا، قرار دارند و تا اوایل قرن ۲۰ از آن‌ها استفاده می‌شد. پل پون دو گار، از مرتفع‌ترین پل‌های رومی، تکیه‌گاه آباره‌ای بود که آب را به شهر نیم[۱۴] در جنوب فرانسه می‌رسانید.
قرن ۱۷. پس از دوران امپراتوری روم و پیش از قرن ۱۹، کمتر آباره‌ای با هدف آب‌رسانی ساخته شد. یگانه استثنا، آبارۀ نیو ریور[۱۵]، به‌طول ۶۲ کیلومتر بین اموِل در هرتفورد[۱۶]، و کَمبِرول[۱۷] در لندن بود که احداث آن در ۱۶۰۶ به‌‌تصویب پارلمان رسید. نخستین آبراهۀ مهمی که در آن از آباره برای عبور از روی رودخانه استفاده شد، آبراهۀ لانگدوک[۱۸] در فرانسه بود که نخستین آبارۀ تک‌دهانۀ آن در حدود ۱۶۸۰ تکمیل شد.
قرن ۱۹. در این قرن، آباره‌های بیشتری، هم پهن‌تر و هم طویل‌تر، ساخته شد. برای ساخت کانال‌های روباز و مجراهای سرپوشیده از آجر و، بعداً از بتون استفاده کردند و با فراوان‌شدن چدن، استفاده از سیفون‌های معکوس تحت فشار افزایش یافت. برای افزایش مقدار و سرعت جریان، تلمبه‌های بخار و برقی به‌کار گرفته شدند. در قرن ۱۹، آباره‌های مهمی در انگلستان ساخته شد که آب را به منچستر، لیورپول، و بیرمنگام می‌رسانید.
آباره‌های مدرن. بزرگ‌ترین آباره‌های مدرن در ایالات متحد امریکا ساخته شده‌اند. آبارۀ کَتسکیل[۱۹]، در نیویورک، ۱۹۰ کیلومتر طول دارد و قادر است ۳۲ متر مکعب آب را در هر ثانیه انتقال دهد. در کالیفرنیای جنوبی، آبارۀ رودخانۀ کلرادو[۲۰] آب شهر لوس‌آنجلس و نواحی مجاور آن را تأمین می‌کند. طول این آباره حدود ۴۰۰ کیلومتر است و آب را با دبی ۵۳ متر مکعب در ثانیه از رودخانۀ کلرادو به این ناحیه می‌رسانید.