آب معدنی
(تغییرمسیر از Mineral water)
آب معدنی (Mineral water)
آب‌هایی که در یک لیتر آن‌ها حداقل ۱۰۰۰ میلی‌گرم یا ۲۵۰ میلی‌گرم انیدرید کربنیک آزاد موجود باشد. آبهای معدنی از چشمه‌های طبیعی یا چشمه‌هایی که مصنوعاً ایجاد کرده‌اند، جریان دارند و از همان سرچشمه در ظرف‌های مخصوص پُر می‌شوند و سپس به مصرف می‌رسند. در آب معدنی ترکیباتی مانند نمک‌های یُد، ترکیبات آرسنیک، ترکیبات گوگرددار، مواد رادیواکتیو و نظیر آن‌ها وجود دارد که در آب معمولی نیست. چون ترکیبات قشر زمین در نقاط مختلف متفاوت است، به تبع آن ترکیبات آبهای معدنی نیز فرق می‌کند؛ مثلاً در یک آب معدنی مقدار کلرور سدیم زیادتر و در آب معدنی دیگر مقدار آهک بیشتر است. مهم‌ترین چشمه‌های انواع آبهای معدنی در آلمان است.
آبهای معدنی برحسب ترکیبشان به چند دسته تقسیم می‌شوند:
- آبهای معدنی اسیدی، که لااقل در یک لیتر آن یک گرم انیدرید کربنیک طبیعی آزاد محلول وجود دارد. چشمۀ آب‌علی در ایران دارای آب معدنی اسیدی است. این آب موجب تسریع هضم غذا می‌شود، اشتهاآور، و در معالجۀ درد مفاصل مؤثر است.
- آبهای معدنی سولفات سدیم‌دار، که علاوه‌بر آن اغلب کلرور سدیم و بی‌کربنات سدیم نیز دارند.
- آبهای معدنی تلخ یا سولفات منیزیوم‌دار، که علاوه‌بر آن اغلب سولفات سدیم و کلرور سدیم نیز در آن‌ها موجود است و اثرات خوبی در برطرف‌کردن یبوست و چاقی دارند.
- آبهای معدنی کلرور سدیم‌دار، که برای افراد مبتلا به سوءهاضمه یا چاقی مفرط، یا کسانی که دستگاه تنفسی آن‌ها مشکل دارد، مفید است.
- آبهای معدنی آهن‌دار، که در یک لیتر آن‌ها بیش از دَه میلی‌گرم آهن به حالت محلول وجود دارد و برای درمان کم‌خونی مفید است. نمونه‌ای از چشمه‌های آهن‌دار در ایران آب‌گرم محلات است.
- آبهای معدنی گوگردی، دارای هیدروژن سولفورۀ آزاد یا هیدروسولفور، و یا هر دو آن‌ها هستند و در درمان روماتیسم و امراض جلدی و مسمومیت‌های فلزی مؤثرند. در ایران، آب اسک نمونه‌ای از آبهای گوگردی است.
- آبهای معدنی آهک‌دار، دارای نمک‌هایی هستند که بخش اعظم آن‌ها را کربنات اسید کلسیم، کربنات اسید منیزیوم، گچ، و انیدرید کربنیک تشکیل می‌دهد. آب آهک‌دار در درمان نارسایی کلیه، ناراحتی اعصاب و درمان اگزمای پوست مفید است. در ایران، آب گرم همدان نمونه‌ای از آبهای آهک‌دار به‌شمار می‌رود.
- آبهای معدنی آرسنک‌دار، که در درمان کم‌خونی، ضعف ناشی از کم‌غذایی و جز آن مؤثر است.
- آبهای معدنی یُددار.