اتاق زیرخاکی
اتاق زیرخاکی (souterrain)
(یا: سکونتگاه زیرزمینی[۱]) در باستان‌شناسی، اتاقکی زیرزمینی که بدنه و سقف آن را غالباً با قلوه‌سنگ یا تخته‌سنگ پوشانده‌اند. این اتاقک‌ها، که از دورۀ پیش از تاریخ تا دوران تاریخی ساخته می‌شدند، در طول مرزهای شمالی برّ قدیم[۲] تا اسکاندیناوی، و در چین، کُره، ژاپن، ایسلند، گرینلند، امریکای شمالی، و اکثر کشورهای اروپا یافت شده‌اند. انواع بسیار گوناگونی از این اتاقک‌ها برای سکونت دایم، اختفا، یا انبار مواد به‌‌کار برده می‌شدند. استفاده از اتاق زیرزمینی احتمالاً از بخش غربی گُل[۳]، در فرانسه، به جزایر بریتانیا گسترش یافت. ساختارهایی که در موربیئان[۴]، واقع در برتانی[۵]، پیدا شده‌اند به عصر آهن ماقبل رومی[۶] تعلق دارند و شبیه به سازه‌هایی‌اند که در کورنوال[۷] به فوگو[۸] مشهورند. همچنین این ساختارها مشابه ویم[۹]های اسکاتلندی، یا خانه‌های خشت و گلی، نظیر خانه‌های نزدیک به آربروت[۱۰]اند. هزاران اتاق زیرزمینی در ایرلند یافت شده‌اند، زیرا از 5۰۰ تا 1۰۰م و در دوره‌های ناآرام بعد از آن از این گونه اتاقک‌ها بسیار استفاده می‌شد. در اسکاتلند، آهنگران در اتاق زیرزمینی بزرگی سکونت داشتند که بخشی از سکونتگاه‌های اوایل عصر آهن را در یارلسهوف[۱۱]، واقع در شتلند[۱۲]، تشکیل می‌داد. در جزایر اورکنی[۱۳] و هبریدیز خارجی[۱۴]، اتاق‌های زیرزمینی بخشی از خانه‌های سکان‌شکل را تشکیل می‌دادند و به نظر می‌رسد که با فرهنگ‌های ساختمانی سنگ‌برج (برج سنگی)[۱۵] عصر مفرغ[۱۶] مرتبط باشند. یولیوس سِزار[۱۷]، رهبر روم، اشاره کرده است که سِلت‌ها غلات خود را در انبارهای زیرزمینی نگهداری می‌کردند، اما اتاق‌های زیرزمینی را نباید با مسکن‌های گودالی[۱۸] و گودال انبار[۱۹]های اوایل عصر آهن اشتباه گرفت که در بخش شمالی انگلستان معمول بودند. در آن محل سطح کف انبار پایین‌تر از سطح اطراف آن قرار داشت. تاکیتوس[۲۰]، تاریخ‌نگار رومی، در گزارش خود راجع به قوم ژرمنی نوشته است که آنان گودال‌هایی در زیرزمین می‌کندند، روی آن‌ها را با سرگین حیوانات می‌پوشاندند، و از آن‌ها به‌منزلۀ پناهگاه استفاده می‌کردند، اما توصیف او ممکن است به عزلت‌نشینی در غارها اشاره داشته باشد.