استانبول، خیابان
اِستانبول، خیابان
(یا: اسلامبول) بخشی از خیابان جمهوری اسلامی کنونی در تهران، حد فاصل میدان مخبرالدوله و چهارراه فردوسی. چون سفارت عثمانی (ترکیه)، در این خیابان واقع است. به این نام معروف شد. از اواخر دورۀ قاجار تا اواسط دورۀ پهلوی از خیابان‌های مدرن تهران و محل فروش اجناس خارجی و گردشگاه متجددان بود. کافۀ فردوسی و کافه رستوران معروف کنتینانتال (شمشاد بعدی) در خیابان استانبول محل رفت‌و‌آمد افراد سرشناسی مانند صادق هدایت، صادق چوبک، پرویز ناتل خانلری، و حسن قائمیان بود و در سالن بسیار بزرگ آن ارکستری آهنگ‌های خارجی می‌نواخت. کافه رستوران باغ شمیران که هنوز دایر است، پاتوق جاهل‌های ثروتمند تهران بود. با ورود صنعت سینما به ایران، نخستین سینماها در این خیابان ساخته شد. از آن جمله است سینما پالاس ـ در تقاطع خیابان‌های استانبول و لاله‌زار که اولین فیلم ناطق در آن به نمایش درآمد. بعدها در جای سینما پالاس، هتل پالاس و در دهۀ ۱۳۴۰ش یک ساختمان عظیم تجارتی به نام پاساژ القانیان احداث شد که امروز بازار کویتی های تهران جای آن را گرفته است. دومین مدرسۀ آموزش بازیگری سینما در ۱۳۱۱ش در خیابان استانبول دایر شد. اولین تئاتر بزرگ تهران با نام تئاتر نکویی در خیابان استانبول دایر شد که بعدها سینما هما جای آن را گرفت. در دهۀ ۱۳۴۰ش، ساختمان تجاری پلاسکو در خیابان استانبول بنا شد که هنوز دایر است. مقبرۀ خاندان هدایت در مسجدی به همین نام در خیابان استانبول است. بسیاری از اعیان و اشراف دوران قاجار ازجمله سپهدار رشتی، سپهسالار تنکابنی و شاهزاده عضدالدوله در این خیابان باغ و عمارت بنا کردند.