ابوشامه، عبدالرحمان (دمشق ۵۹۹ـ ۶۶۵ق)

ابوشامه
زادروز	دمشق ۵۹۹ق
درگذشت	۶۶۵ق
ملیت	عرب
شغل و تخصص اصلی	فقیه و محدث
شغل و تخصص های دیگر	زبان‌شناس، مورخ و ادیب
آثار	الرّوضتین فی اخبارالدّولتین یا ازهارالرّوضتین؛ المرشد الوجیز الی علوم تتعلق بالکتاب‌العزیز؛ الباعث علی انکارالبدع و الحوادث؛ کتاب ‌البَسْمَلَة مفصّل
گروه مقاله	دین اسلام

اَبوشامه، عبدالرحمان (دمشق ۵۹۹ـ ۶۶۵ق)

(نام اصلی: ابوشامه ابوالقاسم شهاب‌الدین عبدالرحمن بن اسماعیل مقدسی) زبان‌شناس، فقیه، محدث، مورخ و ادیب شافعی. چون خالی بزرگ بر بالای ابروی چپ داشت، او را ابوشامه نامیدند. در ۶۲۴ به مصر رفت و در آن‌‌جا نزد استادانی چون ابن صلاح شهرزوری، ابوالحسن علی سخاوی، موفق‌الدین ابن قدامه، سیف آمدی و احمد بن عبدالله سلمی درس خواند. سپس به دمشق بازگشت و گویا دیگر تا پایان عمر به جایی سفر نکرد. او استاد دارالحدیث شرفیه در اواخر عمر بود و همان‌‌جا به تدریس و نقل حدیث و پاسخ‌گویی به مسائل شرعی می‌پرداخت. مدتی هم رئیس قاریان تربت اشرفیه بوده است. بدگویی از دیگران و اهانت به علما و بزرگان از یک‌سو و نیز جسارت‌ورزی در بیان حق و مبارزه با بدعت‌ها و درگیری‌های مذهبی حنبلیان و شافعیان و اتهام در عقیده از دیگرسو، سبب شد تا دو تن از شاگردانش یا به روایتی از مخالفان او، به بهانه‌ای وارد خانه‌اش شوند و به او زخم زنند؛ ابوشامه درپیِ این حادثه یا براثر سوءقصدی دیگر درگذشت و در دارالفرادیس دمشق به خاک سپرده شد. از آثار اوست: الرّوضتین فی اخبارالدّولتین یا ازهارالرّوضتین؛ که دربارۀ رخدادهای زمان فرمانروایی نورالدین محمود زنگی و صلاح‌الدین ایوبی است و از بهترین مآخذ تاریخ جنگ‌های صلیبی به‌شمار می‌آید؛ المرشد الوجیز الی علوم تتعلق بالکتاب‌العزیز که در شناخت کیفیت نزول قرآن، جمع و تلاوت آن و تفسیر و توضیح حدیث «انزل‌القرآن علی سبعةاحرف» و قرائت‌های هفتگانۀ قرآن است (بیروت، ۱۳۹۵)؛ الباعث علی انکارالبدع و الحوادث؛ کتاب ‌البَسْمَلَة مفصّل در اخلاق (مصر، ۱۳۱۰).